Welke kleur heeft buitenaards leven?

Wetenschappers ontdekken steeds meer planeten waar vloeibaar water voorkomt en dus mogelijk ook leven zou kunnen zijn, maar het lijkt onwaarschijnlijk dat we daar in de nabije toekomst voet aan de grond zullen zetten. Er rest ons dus voorlopig geen andere optie dan vanop de grote afstand die ons scheidt heel zorgvuldig te kijken naar de hemellichamen in kwestie.

De kleuren die we zien wanneer we naar een planeet turen vertellen ons namelijk welke golflengtes van licht weerkaatst worden door haar atmosfeer, haar oppervlak en de eventuele levensvormen die daar worden aangetroffen. Zo wordt uitgekeken naar zones die zichtbaar licht absorberen, maar licht dat naar infrarood neigt weerkaatsen, zoals planten doen: het zichtbare licht gebruiken ze om aan fotosynthese doen, maar infrarood licht is daar te zwak voor en warmt bovendien de bladeren op.

Een team van Amerikaanse en Duitse wetenschappers vond dat een beetje te beperkt, want landplanten overwoekerden onze planeet slechts zo'n 460 miljoen geleden, maar het leven zelf is veel ouder dan dat. Dus onderzochten ze 137 micro-organismen, waaronder nogal wat exemplaren die in extreme omstandigheden weten te overleven, om te zien welke golflengten ze weerkaatsen.

De kans is namelijk groot, leggen ze uit in het vakblad PNAS, dat buitenaards leven – als het ook uit koolstofverbindingen bestaat, tenminste – hetzelfde licht gebruikt als het leven dat we kennen, want ook voor ambitieuze aliens zal infraroodlicht waarschijnlijk te zwak zijn, terwijl ultraviolet zo sterk wordt geabsorbeerd door onze weefsels dat het niet alleen onbruikbaar, maar ook schadelijk is.

De database die de onderzoekers samenstelden toont heel wat variatie, en het blijkt niet mogelijk om puur op basis van kleur verwante organismen te vinden - wordt het licht weerkaatst door een afvalproduct, dan zien tal van verschillende organismen er vaak vrijwel hetzelfde uit, terwijl andere, zoals Geodermatophilus, er achtereenvolgens wit, oranje, donkergroen en zwart kunnen uitzien.

Maar er is ook goed nieuws: de sterkere weerkaatsing van licht dat naar infrarood neigt lijkt vrijwel universeel. Het is dus nog niet zo gek om daarnaar te zoeken, en de technologie daarvoor bestaat al.

WORDEN WIJ ALIENS? - Reizen naar de ruimte

Het wordt met de dag waarschijnlijker dat we binnenkort buitenaards leven zullen ontdekken. Maar misschien zijn wij dat zelf wel. Nogal wat avonturiers dromen van een verregaande verkenning van de kosmos. Wat houdt ons nog tegen? We focussen op die vraag in een uitgebreid themanummer op tablet.