Eos Pipet

Microbioloog Sarah Ahannach (28), mede-oprichter en coördinator van ’s werelds grootste burgerwetenschappelijk onderzoeksproject naar het vrouwelijke microbioom, sleepte de publieksprijs van de Eos Pipet in de wacht.

Met Ramsey-getallen loste wiskundige Sam Mattheus (30) een oud probleem op een gloednieuwe manier op. Meetkundigen kenden de oplossing al een halve eeuw, ze wisten alleen niet dat het de oplossing was. Zijn onderzoek werd bekroond met de Eos Pipet i.s.m. de Jonge Academie.

Word je uitgenodigd voor een sollicitatiegesprek of niet? Zal je een lening krijgen voor je huis? En zelfs: word je een doelwit voor een bomaanslag? Steeds vaker helpt artificiële intelligentie (AI) om beslissingen te nemen. Maar die beslissingen zijn soms niet eerlijk, stelt onderzoeker Carmen Mazijn.

Om een Ramseygetal te vinden, bracht hij twee takken van de wiskunde bijeen die elkaar normaal niet tegenkomen. Mattheus verwacht dat zijn manier van werken de wiskunde kan veranderen: ‘Zoeken naar iets wat er niet is, is contra-intuïtief. Dat moeten ook wiskundigen nog leren.’

Dat het tijdperk van de dinosauriërs eindigde door een meteorietinslag, is intussen genoegzaam bekend. Maar wat was de concrete doodsoorzaak van deze laatste massale uitstervingsgolf? Cem Berk Senel (Koninklijke Sterrenwacht en VUB) blies een oude hypothese nieuw leven in door nieuwe geologische data te combineren met simulaties van de inslag met een paleoklimaatmodel. Fijnstof dat bij de inslag vrijkwam zou jarenlang zonlicht hebben geblokkeerd en zo een ‘inslagwinter’ hebben veroorzaakt.

De onderzoekers die de maatschappij bestuderen en zelfs de proefpersonen die ze analyseren zijn overwegend mannelijk en wit. Microbioloog Sarah Ahannach (Universiteit Antwerpen) wil daar verandering in brengen, met groot succes. In België alleen al namen ruim drieduizend vrouwen van 18 tot 98 jaar deel aan haar onderzoek en kwamen unieke inzichten naar boven.

Bioloog Kevin Van Sundert ziet graag het grote geheel, en onderzoekt klimaateffecten op vegetatie, afhankelijk van de voedingsstoffen in de bodem. Met zijn openbaar toegankelijke databank van gegevens uit experimenten die de klimaatverandering nabootsen, wil hij onderzoek de wind in de zeilen geven. ‘Deze verzameling van data vermijdt dat wetenschappers telkens van nul moeten beginnen.’

Marlies Gillis (KU Leuven) ziet op basis van hersenactiviteit of mensen taal enkel horen of effectief begrijpen. Haar onderzoek biedt uitzicht op betere gehoorapparaten en inzicht in comapatiënten.

Ignace De Decker (UGent), die onderzoek doet naar manieren om de levenskwaliteit van brandwondenpatiënten te maximaliseren, sleepte de publieksprijs van de Eos Pipet in de wacht. In een online poll kreeg hij veertig procent van de ruim tweeduizend stemmen achter zijn naam.