De voetafdruk van een paar loopschoenen

De levenscyclus van een paar loopschoenen is goed voor een uitstoot van 13,6 kilo CO₂ . Vooral de oorsprong van het broeikasgas is verrassend.

Op vraag van een Japanse schoenenfabrikant onderzochten wetenschappers van het materiaalsysteem labo van MIT de milieu-impact van een doorsnee loopschoen. Het team, onder leiding van Randolph Kirchain, wilde met de studie werkelijk alle factoren die tot CO₂-uitstoot kunnen leiden identificeren. Daartoe onderzochten ze het leven van een schoen ‘van wieg tot graf’. Concreet wil dat zeggen dat ze naar alle aspecten keken die met de productie te maken hebben, van de ontginning van de eerste ruwe materialen tot de eventuele verbranding of recyclering na het wegwerpen en alles daar tussenin.

Een schoen is een relatief simpel product en de vuistregel hierbij is dat de overgrote meerderheid van de CO₂-uitstoot afkomstig is van de ontginning en bewerking van het materiaal, terwijl de productie zelf het milieu doorgaans niet zo zwaar belast. De onderzoekers ontdekten tot hun verbazing dat bij de loopschoen het tegendeel waar is. Meer dan twee derde van de broeikasgassen blijkt afkomstig van het productieproces, wat de uitstoot van transport, ontginning en gebruik en recyclage bijna verwaarloosbaar maakt. Zulke cijfers zien we vooral bij geavanceerde producten zoals elektronica, aangezien de productie hiervan erg energie-intensief is. Hoe komt het dan dat ook het maken van een schoen zo slecht is voor het milieu?

Schoenen worden veelal gemaakt in China, een land dat niet bekend staat om zijn milieubewuste energieproductie. Steenkool is nog steeds de voornaamste bron van stroom en de fabrieken zelf maken ook gebruik van de fossiele brandstof voor het opwekken van stoom. Een doorsnee loopschoen bestaat uit ongeveer 65 onderdelen die samen 360 handelingen vereisen om een schoen te worden. Omdat de gebruikte onderdelen zo klein en licht zijn is het productieproces veel energie-intensiever dan eerst aangenomen, en veel energie staat gelijk aan veel CO₂.

De verregaande analyse van de onderzoekers legde bloot welke onderdelen van het productieproces precies het meest belastend zijn voor het milieu. Dat stelde hen in staat suggesties te doen voor een efficiënter, en vooral milieuvriendelijker fabricatieproces. Zo stellen ze voor om overtollig materiaal te recycleren, en onderdelen als één geheel te produceren zodat naaien en plakken overbodig wordt. Kirchain en zijn team hopen dat hun onderzoek duidelijk maakt dat de milieu-impact van het productieproces bij gelijkaardige analyses niet onderschat mag worden. (ma)