Door het gebrek aan zwaartekracht in de ruimte kunnen astronauten oogaandoeningen ontwikkelen. Een hightech slaapzak moet helpen.
Beeld: Vrijwilliger James Leidner sliep drie nachten in de aangepaste slaapzak. Het model ontlast de hersenen door lichaamsvocht af te voeren tot onder de torso. Credit: UTSouthwestern Medical center
Meer dan de helft van de astronauten die de afgelopen zes maanden in het Internationaal Ruimtestation (ISS) verbleven, kregen te maken met oogproblemen. Ze werden verziend, hadden leesproblemen en moesten zelfs hulp vragen om bepaalde experimenten uit te voeren.
De aandoening waaraan veel astronauten lijden heet SANS of (Spaceflight-associated Neuro-ocular Syndrome): de oogbal vervlakt, terwijl de gezichtszenuw opzwelt. De aandoening is een gevolg van de zwaartekrachtloze toestand waarin de astronauten zich bevinden. Lichaamsvocht beweegt anders door het lichaam en de druk op het hoofd neemt toe.
Die verhoogde druk kennen we ook op aarde wanneer we neerliggen, maar ze normaliseert zich meteen wanneer we opstaan. Drie dagen liggen kan genoeg druk veroorzaken voor een beginnende vervorming van de oogbal. Astronauten worden soms maandenlang aan die druk blootgesteld.
Ruimtecapsule
Tot nu toe gebruiken astronauten vooral aanpasbare lenzen om hun slechte zicht in de ruimte te corrigeren. Eenmaal terug op aarde verdwijnen de klachten meestal, maar het is nog onduidelijk wat de langetermijngevolgen van SANS zijn. Bovendien kan de aandoening in de toekomst meer problemen veroorzaken, wanneer astronauten voor langere periodes aaneen in de ruimte verblijven.
In opdracht van NASA ontwikkelde het UT Southwestern Medical Center daarom een andere oplossing, in de vorm van een slaapzak. Die hightech slaapzak is ontworpen als een kleine ruimtecapsule en moet gedragen worden tot over de taille. De slaapzak zorgt voor een drukverschil en ‘zuigt’ lichaamsvocht zo naar de onderkant van het lichaam.
De eerste testresultaten zijn positief, maar het zal nog even duren totdat de eerste astronauten erin slapen. Om het optimale gebruik te bepalen is meer onderzoek nodig.
