‘Koolstofnanobuizen mogelijk even gevaarlijk als asbest’
09 november 2017 door SSTNanotechnologie opent de deur naar allerlei wondermaterialen en -toepassingen. De ‘moleculaire vezels’ kunnen ook gezondheidsrisico’s met zich meebrengen.
Over nanobuizen en buckyballen – de twee bekendste fullereren – horen we doorgaans alleen maar jubelverhalen. In materialen opgebouwd uit fullerenen kunnen immers de beste eigenschappen worden gecombineerd, zoals stevigheid en een licht gewicht. Interessant voor ontelbaar veel industriële en consumententoepassingen, gaande van vliegtuigonderdelen over sportuitrusting tot micro-elektronica.
Wetenschappers houden de gevaren best goed in de gaten, als ze straks niet het kind met het badwater willen weggooien
Maar elke nieuwe technologie brengt onvermijdelijk nieuwe gevaren met zich mee – de zogenaamde technological bitebacks. Wetenschappers houden die best goed in de gaten, als ze tenminste niet willen riskeren dat ze straks het kind met het badwater moeten weggooien.
En dus worden de gezondheidseffecten van blootstelling aan ‘moleculaire vezels’ – want dat zijn koolstofnanobuizen eigenlijk – best eerst onderzocht vóór de wondermaterialen en –toepassingen hun intrede doen in onze technologische omgeving.
De resultaten van een Britse studie tonen aan dat dit voorbehoud gerechtvaardigd is. In het onderzoek wordt aangetoond dat blootstelling aan bepaalde types nanobuizen bij muizen een onverkwikkelijke gevolg kan hebben: mesothelioom, een soort kanker die we doorgaans associëren met asbest. Aan de alarmbel trekken is vooralsnog niet nodig – daar is het onderzoek veel te kleinschalig voor – maar omdat de studie een van de eerste is in zijn soort, verdient ze wel aandacht.
De onderzoekers gingen wel zeer invasief te werk, voorbij wat we doorgaans onder blootstelling verstaan: ze plaatsten verschillende types nanobuizen in de holte tussen de longen en de borstholte van de muizen – de plaats waar bij mensen mesothelioom kan ontstaan. Afhankelijk van het type nanobuis bleken de muizen in 10 tot 25 procent van de gevallen kankergezwellen te ontwikkelen. Die leken zeer sterk op de tumors bij menselijke mesothelioompatiënten, wat ook wel logisch is, want vormelijk en structureel lijken sommige nanobuizen zeer sterk op asbestvezels – met dat verschil dat de eerste veel kleiner zijn.
Slechts een minderheid van de koolstofnanobuizen zijn gevaarlijk, vonden de onderzoekers. Enkel bij de lange, dunne en biologisch lastig afbreekbare varianten was er sprake van tumorgroei – en dan nog werd slechts een minderheid van de muizen ziek. De kortere en dikkere nanobuizen worden door het immuunsysteem altijd snel herkend en opgeruimd.
