Opstart ITER nog maar eens uitgesteld

Als we de laatste planning mogen geloven is het wachten tot 2025 voor het eerste verhitte plasma in de experimentele kernfusiereactor in Zuid-Frankrijk. De deadline wordt daarmee met liefst vijf jaar opgeschoven.

Dat het gelukkig slechts om uitstel en niet om afstel gaat, bewijzen honderden bouwvakkers en ingenieurs dagelijks op de gigantische site in Cadarache, 70 kilometer ten noordwesten van Marseille. Hier verrijst immers langzaam maar zeker een reusachtige tokamak, die het donutvormige hart van de fusiecentrale zal vormen waarin het plasma – een mengsel van deuterium en tritium – moet worden verhit en opgesloten. Tokamaks zijn al wel eens eerder gebouwd, maar nooit van het formaat van die van ITER. Het is dan ook een technisch kunststukje om alle onderdelen, die ook nog eens worden gefabriceerd en aangeleverd door honderden bedrijven uit tientallen verschillende landen, in elkaar te zetten.

Het verschuiven van de deadline voor het eerste verhitte plasma naar 2025 is een gevolg van een grondige herschikking van het topmanagement van de ITER-organisatie. Sinds de Fransman Bernard Bigot begin dit jaar aan het roer kwam te staan werd er dan ook danig gesleuteld aan de meerjarenplanning voor de constructie.

Maar de vertraging is niet alleen een gevolg van technische moeilijkheden. ITER heeft al sinds 2008, toen de eerste spade in Cadarache de grond in ging, te kampen met financiële problemen. Begrijpelijk, als je afhankelijk bent van miljardensteun afkomstig van liefst zeven partners (de EU, de VS, Japan, Zuid-Korea, China, India en Rusland). Onder meer de Amerikanen doen al jaren moeilijk over hun bijdrage, en vast staat dat ze in 2018 hun deelname aan het megaproject (nog maar eens) zullen herevalueren.

Critici geloven daarom niet dat het bij dit uitstel zal blijven. Sowieso is het voor het écht interessante onderzoek, de eerste deuterium-tritiumreacties, trouwens wachten tot begin jaren 2030 – ook in de nieuwe planning. Nog even geduld dus. (sst)

Deze maand in Eos: ITER krijgt concurrentie

Terwijl in Frankrijk de werken aan de internationale kernfusiereactor ITER moeizaam verlopen, ontwikkelen Duitse wetenschappers een alternatief concept. Welk van beide zal straks aan de basis liggen van commerciële kernfusie?

Het artikel kunt u lezen in het zomernummer van Eos, dat nu in de winkel ligt en ook online te koop is.