Mag je e-boeken zonder toestemming van de auteur doorverkopen? Nee, zo besliste het Hof van Justitie, de hoogste Europese rechtbank. ‘Wellicht blijft nu ook de herverkoop van tegen betaling aangeschafte digitale muziek- en filmbestanden illegaal’, aldus Simon Geiregat (FWO, UGent).
Eind jaren 1990 kozen internationale en Europese beleidsmakers ervoor om auteurs het exclusieve beslissingsrecht te geven telkens als hun werk online wordt hergebruikt. E-books vormen daar geen uitzondering op, redeneert de Europese rechter van het Hof van Justitie. Wat ook meespeelt in het arrest, is het nadeel dat de industrie zou lijden mocht de doorverkoop wel zijn toegelaten.
‘Deze beslissing houdt waarschijnlijk in dat ook de doorverkoop van tegen betaling aangeschafte digitale muziek- en filmbestanden illegaal blijft”, zegt postdoctoraal onderzoeker en PhD Cup-kandidaat Simon Geiregat. “Dat is anders voor gedownloade software. Die mag gewoon worden doorverkocht, ook al zijn computerprogramma’s evengoed auteursrechtelijk beschermd. Maar die wet dateert al van 1991, toen er nog geen sprake was van e-commerce.’
Volgens het Hof van Justitie kun je gedownloade software vanuit economisch oogpunt vergelijken met software op cd-rom, die je probleemloos op de tweedehandsmarkt mag aanbieden. ‘Bovendien zijn computerprogramma’s veel sneller verouderd dan e-boeken, die je in theorie eindeloos kan bewaren en opnieuw lezen’, voegt Geiregat eraan toe.
Online abonnementen
Welke implicaties kan de bewuste rechterlijke uitspraak hebben? Ten eerste rijst de vraag of het doorverkoopverbod ook geldt voor tweedehands videogames, waarin een computerprogramma wordt gecombineerd met muziek en beeld. ‘Daarover is er al een uitspraak van de rechtbank van eerste aanleg in Parijs, maar vermoedelijk zal die na het Europese arrest niet overeind blijven’, meent Geiregat.
‘Voorts kun je je afvragen of de politiek niet stilaan zou moeten tussenkomen. We betalen steeds vaker voor online abonnementen en tijdelijke diensten, terwijl de verkoop van hardcopies zoals cd’s, dvd’s, en boeken afneemt. Algemene voorwaarden van grote ondernemingen verhinderen dat we die abonnementen mogen doorverkopen of wegschenken aan anderen. Logisch dat leveranciers zoals Netflix en Apple TV klanten aan zich willen binden, maar misschien moeten we ons de vraag stellen of dat in de toekomst wenselijk blijft. Want vandaag lijkt het evenwicht een beetje zoek te zijn.’
