Zelfrijdende auto creëert moreel dilemma

Negentig procent van de auto-ongevallen zijn te wijten aan een menselijke fout. Hoewel velen het vooralsnog een akelig idee vinden om het besturen van hun wagen aan een computer over te laten, zal dat voor de verkeersveiligheid dus hoogstwaarschijnlijk een zegen zijn. Toekomstige generaties zullen het mogelijk zelfs ongelooflijk vinden dat wij waaghalzen ooit zélf met onze auto's reden. Maar wat als zo'n auto onverhoopt toch in een situatie terechtkomt waarin het leven van de bestuurder of andere weggebruikers in groot gevaar is? Moet die dan altijd voorrang geven aan het leven van de inzittenden? Ook als er daardoor (veel) meer andere dodelijke slachtoffers vallen?

Een mens die een ongeval heeft moet vaak in een fractie van een seconde beslissen om al dan niet het stuur om te gooien – voor morele afwegingen blijft er dan gewoonlijk weinig tijd over. Maar de software die zelfrijdende auto's aanstuurt zal concrete instructies moeten bevatten over wat de auto in een dergelijke geval moet doen, hoe onwaarschijnlijk ook de mogelijkheid dat het zich voordoet.

En aangezien die zelfrijdende auto natuurlijk alleen maar op de markt zal komen als er ook klanten voor zijn, onderzoeken wetenschappers die zichzelf 'experimentele ethici' noemen nu al volop hoe de man in de straat – of achter het stuur – hierover denkt. De resultaten van een reeks tests die door tal van proefpersonen online werden ingevuld staan deze week in het topvakblad Science.

Uit het onderzoek blijkt dat we in principe allemaal voorstander zijn van auto's die pogen zoveel mogelijk levens te sparen, zelfs als daardoor de inzittenden zouden sneuvelen. Maar anderzijds zouden we zelf natuurlijk allemaal liever een auto hebben die onze eigen levens veiligstelt. Dat wordt een probleem, denken de auteurs, want dan kopen we waarschijnlijk allemaal zo'n model.

Tenzij de overheid regels zou opleggen die bepalen dat zelfrijdende auto's altijd het aantal slachtoffers moeten beperken, uiteraard. Maar ook dat is niet zonder gevaar, zo blijkt: veel mensen geven aan dat ze in dat geval liever geen zelfrijdende auto kopen. Met het perverse effect dat er veel meer verkeersslachtoffers vallen dan wanneer we met 'egoistische' zelfrijdende auto's zouden rijden.

Wil je zelf graag enkele van deze morele dilemma's beoordelen en zo bijdragen aan vervolgonderzoek, dan kan dat via moralmachine.mit.edu .