De Amerikaanse voedsel-en medicijnenautoriteit (FDA) heeft voor het eerst een genetisch gemodificeerd varken geschikt bevonden voor zowel consumptie als biomedische doelen.
Dankzij een genetische verandering van het varken worden straks zijn organen mogelijk niet meer afgestoten bij transplantatie naar de mens. Met de toelating van dit ‘nieuw’ varken op de commerciële markt is een nieuwe stap gezet in de richting van xenotransplantatie. Bovendien mag het transgene dier worden geconsumeerd. Het is voor het eerst dat een genetisch gemanipuleerd dier voor zowel consumptie als biomedische doelen wordt toegelaten.
Probleem bij implanteren van dierlijke organen als nieren, harten en levers, is dat ze vrijwel direct worden afgestoten. Oorzaak is alfa-gal aan de buitenkant van de dierlijke cellen. Alfa-gal, een afkorting van galactose-alfa-1,3-galactose, is een oligosaccharide, een verbinding die bestaat uit twee suikers. Hartkleppen hebben geen alfa-gal meer, omdat die bestaan uit louter bindweefsel. Daarom lukt het wel om varkens hartkleppen over te zetten naar het menselijk lichaam.
In de Verenigde Staten is het bedrif Revivicor erin geslaagd om het gen te blokkeren dat codeert voor het enzym dat zorgt voor de aanmaak van alfa-gal. Na een jarenlange procedure is het Gal-Safe varken nu toegelaten door de Amerikaanse voedsel-en medicijnenautoriteit FDA. Bij de beoordeling werd onder meer duidelijk dat het nieuwe varken geen grotere impact op het milieu heeft dan andere varkens. Overigens worden Gal-Safe varkens onder strengere voorwaarden gehouden.
Maar alfa-gal is niet de enige verbinding op de celwand van varkens die leidt tot afstotingsreacties bij de mens. Voordat orgaantransplantatie echt succesvol wordt zullen nog meer varkensgenen tot zwijgen moeten worden gebracht, aldus Martien Groenen van Wageningen UR. “De ethische vraag is dan hoever je mag gaan voordat de levenskracht van het dier wordt aangetast. Het is goed dat daar discussie over blijft worden gevoerd”.
Omdat het Gal-Safe varken vrij is van alfa-gal lactose is het dier geschikt voor consumptie door mensen met vleesallergie. De FDA heeft het eten van vlees van dit nieuwe varken daarom veilig verklaard. Overigens betekent goedkeuring in Amerika nog niet dat het Gal-Safe varken ook Europa zal bereiken. Groenen: “Toelating is bij ons veel strenger”.
