‘Gras geeft aantoonbaar gezondere melk.’Dat beweerde Jeroen Watté van Wervel, een vereniging die ijvert voor een andere landbouw, in de krant De Standaard. Klopt dat?
‘Wij promoten gras als voeder voor herkauwers omdat we gezondheid holistisch bekijken’, zegt Watté. Hij verwijst naar een studie die voordelen van rundveehouderij op basis van gras voor mens, dier en milieu op een rijtje zet. Omdat de uitspraak in De Standaard in de eerste plaats over het effect van gras op de samenstelling van melk gaat, beperken we ons hier tot dat aspect.
Ander vet
In melk zit ongeveer 4 procent vet: een kilogram melk bevat zo’n 40 gram vet.
‘Melk van koeien in de wei bevat iets minder vet’, zegt zuivelexpert Kasper Hettinga (Wageningen Universiteit). Een Zwitserse studie die melk van koeien in de wei vergeleek met die van koeien op stal, vond 36 in plaats van 41 gram vet per kilogram melk. Een miniem verschil.‘Als consument merk je daar bovendien niets van, omdat het vetgehalte wordt gestandaardiseerd.’
Belangrijker is de verandering in de samenstelling van het melkvet. Dat bestaat voornamelijk uit verzadigd vet, waarmee we volgens de voedingsrichtlijnen beter matig zijn. Te veel verzadigd vet verhoogt namelijk het risico op hart- en vaatziekten. ‘Melkvet in niet-weidemelk bestaat voor ongeveer 65 procent uit verzadigde vetzuren, en voor 35 procent uit onverzadigde vetzuren’, zegt expert rundveehouderij Matthieu Frijlink (ILVO). ‘Bij weidemelk kan het aandeel onverzadigd vet stijgen tot 45 procent.’
Om via melk je omega 3-behoefte te dekken, zou je 10 liter volle melk per dag moeten drinken
Melk van koeien die meer grazen, bevat in het bijzonder meer onverzadigde omega-3-vetzuren. ‘Zo bevat biologische melk meer omega-3-vetzuren, aangezien die koeien doorgaans meer gras eten: 1 procent in biologische melk tegenover 0,5 procent in gewone melk’, aldus Frijlink. De Zwiterse studie vond een verdubbeling van het omega 3-gehalte: 1,7 gram omega 3-vetzuren per 100 gram melkvet in de weidemelk, tegenover 0,9 gram in de melk van de koeien op stal. Onderzoek door de onderzoeksgroep van Veerle Fievez aan de UGent liet eveneens een verdubbeling van de hoeveelheid omega 3-vetzuren zien bij koeien waarvan ruim de helft van het voer uit vers gras bestond.
Omega 3-vetzuren worden in verband gebracht met een lager risico op hart- en vaatziekten en spelen een rol bij de hersenontwikkeling. Volgens de Hoge Gezondheidsraad doen we er goed aan gemiddeld 2 à 5 gram omega 3-vetzuren per dag te consumeren, een dosis die de meeste mensen volgens de recentste Voedselconsumptiepeiling niet halen.
Effect op de gezondheid?
‘De verschuivingen in de vetsamenstelling lijken spectaculair – een verdubbeling van de hoeveelheid omega 3-vetzuren – maar zijn in werkelijkheid miniem’, zegt Frijlink. ‘Voor een liter melk gaat het om een verschil van 0,2 gram.’Bovendien drinken we geen liter melk, maar hooguit een paar glazen. ‘Gesteld dat je al je melk zou vervangen door weidemelk, zouden de verschillen in verzuursamenstelling dan een gezondheidseffect hebben? Waarschijnlijk niet. Daarvoor zijn ze te marginaal. Om via melk je omega 3-behoefte te dekken, zou je 10 liter volle melk per dag moeten drinken.’ Ook volgens Hettinga is een impact op onze gezondheid ‘moeilijk hard te maken’.
In melk van koeien die meer vers gras eten, zitten ook meer andere stoffen zoals carotenoïden en vitaminen A en E. De Gentse onderzoekers vonden een verhoging van het vitamine E-gehalte met 40 procent. ‘Ook hier geldt dat die substantiële relatieve toename een beperkte impact heeft in vergelijking met onze opname van die stoffen uit andere bronnen’, zegt Veerle Fievez.
Conclusie
Melk van koeien die meer gras eten bevat meer gezonde omega 3-vetzuren. Daar krijgen we er doorgaans te weinig van binnen. Alle beetjes helpen, maar in vergelijking met andere bronnen van omega 3 zoals vette vis, walnoten of lijnzaad(olie), gaat het om wel heel kleine beetjes. Een verhoogde concentratie vitaminen en andere stoffen leidt in de praktijk eveneens tot een beperkte extra inname. Een rechtstreeks positief gezondheidseffect van weidemelk is bijgevolg moeilijk aan te tonen.
