Microalgen zijn voor velen de nieuwe generatie superfoods: ó zo gezond, maar helaas geven ze hun voedingsstoffen niet zomaar vrij. Met een nieuwe techniek breken we de microalgen open zodat we ze wél opnemen in ons lichaam.
Als we sommige media mogen geloven, kunnen we perfect gezond blijven door het eten van verschillende superfoods. Dit blijft niet beperkt tot goji-bessen of chia-zaden, sinds kort horen daar ook exotischere namen bij, zoals Spirulina en Chlorella. Oftewel, beter bekend als microalgen.
Dat microalgen een unieke bron zijn van talloze voedingsstoffen, daar kunnen we niet omheen. Maar intussen is geweten dat we deze voedingsstoffen niet zomaar opnemen in ons lichaam. Tijdens mijn doctoraat in het labo voor Levensmiddelentechnologie aan de KU Leuven hebben we technieken gevonden om de microalgen zó te bewerken, dat de voedingsstoffen tijdens consumptie wel vrijkomen en de microalgen effectief als een gezond ingrediënt kunnen dienen.
Opgesloten in de cel
Waarom zijn zulke technieken eigenlijk nodig? Microalgen zijn minuscule cellen die enkel onder een microscoop te zien zijn. Hun waardevolle voedingsstoffen bewaren ze achter een stevige celwand. Het probleem is dat deze celwand niet breekt als we ze consumeren en verteren, zelfs al zouden we er uren op kauwen. Je voelt het al aankomen, de volgende dag verdwijnen de microalgen samen met hun interessante voedingsstoffen gewoonweg in de wc-pot.
Een heel ander verhaal krijgen we indien we de cellen op voorhand openbreken. Als we deze gebroken cellen zouden consumeren, bijvoorbeeld als ingrediënt in kant-en-klare producten of in zelfgemaakte smoothies, dan genieten we wel ten volle van hun gezondheidseffecten.
Super(wo)men onder de superfoods
Zulke opengebroken microalgen zijn sinds kort ook op de markt te verkrijgen als ‘broken cell wall’ poeders, althans voor Chlorella. Toch bestuderen onderzoekers nog volop nieuwe soorten microalgen met een nóg interessanter voedingsprofiel, bijvoorbeeld met unieke omega-3 vetzuren. De super(wo)men onder de superfoods, zeg maar.
Want terwijl Spirulina aan populariteit wint, vergeet men vaak dat dit geen echte microalg is. De celwand van Spirulina is helemaal niet sterk, waardoor we de voedingsstoffen zelfs zonder onze techniek kunnen opnemen. Maar los van de enorme hoeveelheid eiwitten bevat Spirulina relatief weinig andere interessante voedingsstoffen. Niet superfood-waardig dus.
Grote krachten voor kleine cellen
Om de ‘echte’ microalgen open te breken, kozen we in dit onderzoek voor de techniek hogedrukhomogenisatie. Hierbij worden de microalgen door een extreem kleine opening geperst, waardoor immense drukken ontstaan, tot 3000 bar! Zo’n gigantische drukken, het is alsof een olifant met naaldhakken op jou zou staan. Geen wonder dat de microalgencellen dit niet overleven.
We gebruiken immense drukken, alsof een olifant met naaldhakken op jou zou staan
Toegegeven, deze techniek vraagt enorm veel energie. Daarom kozen we voor een alternatieve strategie. Als we de microalgen meerdere keren door de opening sturen bij minder hoge drukken, breken ze even efficiënt open. Door de minder hoge drukken vermijden we bovendien dat de stalen opwarmen, waardoor er geen voedingsstoffen verloren gaan.
Spijsvertering in het labo
Natuurlijk moesten we nog bewijzen dat we de voedingsstoffen uit de gebroken cellen wel in het lichaam opnemen. Je zou slachtoffers kunnen zoeken die zich van hun beste (binnen)kant laten zien, maar het kan nog eenvoudiger. Want van mond tot maag en dunne darm, alle stappen van de spijsvertering kan je perfect in het labo nabootsen. En je hebt er enkel wat lichaamssappen, een oven en een paar roerplaten voor nodig.
En zoals verwacht, de vertering van de gebroken microalgen verliep beduidend beter dan voor de onbehandelde microalgen. Zo werden antioxidanten en omega-3 vetzuren bijvoorbeeld tot vijf keer meer beschikbaar voor opname in ons lichaam. En dat allemaal door één simpele techniek toe te passen.
Twee vliegen in één klap
Onze techniek zorgt trouwens niet alleen voor de opname van gezonde voedingsstoffen, maar zet ook componenten vrij die de textuur van het voedingsproduct kunnen verbeteren. Een win-winsituatie, want zo moeten we minder additieven toevoegen om de gewenste textuur te bereiken. En dat is nog steeds een grote uitdaging. Denk maar aan verse fruitsappen en smoothies in de winkelrekken, wie wil deze nog kopen als de pulp helemaal uitgezakt is?
Met opengebroken microalgen kunnen we ook het gebruik van additieven verminderen
Al mogen we niet té euforisch worden... We toonden aan dat dit niet voor alle soorten microalgen geldt. In sommige gevallen is er namelijk nog een extra verhittingsstap nodig om een bepaalde textuur te verkrijgen. Maar laat dat nu net het standaardproces zijn dat de industrie toepast om vele kant-en-klare producten vrij te maken van bedervende en ziekteverwekkende bacteriën. Probleem opgelost!
Tom Bernaerts is genomineerd voor de Vlaamse PhD Cup. Ontdek meer over zijn onderzoek op www.phdcup.be.
