Voedingsaanbevelingen raden al lang aan om meer te eten bij je ontbijt dan tijdens het avondmaal om je te helpen afvallen. We zouden kilocalorieën aan het begin van de dag sneller verbranden dan 's avonds.
Eén kilocalorie (kcal) is 1.000 calorieën (cal). Omdat dit zo’n kleine eenheid is, hebben we het in de voeding doorgaans over kilocalorieën. We spreken echter vaak over calorieën terwijl het in werkelijkheid om kilocalorieën gaat.
Duitse onderzoekers gingen na of ons lichaam anders omgaat met kilocalorieën die we op verschillende momenten van de dag innemen. Het omzetten van voeding naar kilocalorieën gebeurt niet altijd even efficiënt. Je kunt het vergelijken met een wagen die op een uur tijd 100 kilometer rijdt, de ene wagen verbruikt dan 6 liter benzine, de andere 10 liter.
In de Duitse studie testten de onderzoekers zestien mannen gedurende drie dagen in een laboratorium. De deelnemers kregen eerst een kilocaloriearm ontbijt en nadien een kilocalorierijk avondeten en omgekeerd.
Na een maaltijd verbruikt je lichaam kilocalorieën om het eten te verteren. Hiervoor heeft je lichaam zuurstof nodig. Door de hoeveelheid zuurstof te meten, weten we ongeveer hoeveel kilocalorieën je verbruikt bij de vertering.
De onderzoekers vonden dat het lichaam van de deelnemers twee en een halve keer meer kilocalorieën verbruikte om een ontbijt te verwerken vergeleken met een avondmaal. Ze vonden ook meer suiker en insuline in hun bloed en de deelnemers gaven aan dat ze minder honger hadden na een kilocalorierijk ontbijt vergeleken met een avondmaal en dat ze daardoor minder tussendoortjes aten.
De onderzoekers besluiten dat een degelijk ontbijt essentieel is om overdag minder te eten.
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
Dergelijke laboratoriumstudies zijn zeer moeilijk uit te voeren: alle omstandigheden moeten vergelijkbaar zijn alvorens conclusies te trekken. Zo moeten alle deelnemers evenveel slapen gedurende de studie, want slaapgebrek kan het energieverbruik van het lichaam beïnvloeden. Ze moeten de maaltijden perfect ijken en de bloedmetingen op dezelfde wijze uitvoeren. Juist omdat deze studies zo ingewikkeld zijn, voeren onderzoekers ze meestal uit op kleine groepen mensen.
In deze studie lieten ze alleen jonge, gezonde mannen toe. We kunnen dus geen conclusies trekken voor oudere mensen, vrouwen of mensen met obesitas. Deze studie ging ook niet na of de deelnemers gewicht verloren en of ze in totaal echt minder kilocalorieën innamen. Aan de hand van deze studie mogen we niet beweren dat een stevig ontbijt helpt om te vermageren. We weten ook niet of dit effect van een ontbijt lang duurt.
Een ander punt is dat het verschil in kilocalorieënverbruik na een ontbijt of na een avondmaal heel erg klein was: een verschil van 0,10 kilocalorie per minuut. Eén kilogram lichaamsvet bevat 7.000 kilocalorieën. De exacte samenstelling van de maaltijden is ook niet gekend, dit is nochtans belangrijk. Hoe meer eiwitten een maaltijd bevat, hoe meer calorieën nodig zijn voor de vertering.
Een overzichtsstudie bracht eerder aan het licht dat in veel Europese landen mensen vooral ’s avonds uitgebreid eten en ’s morgens amper ontbijten. Uit dat onderzoek blijkt dat wie wel ontbijt, minder risico loopt op overgewicht dan wie het ontbijt overslaan.
Conclusie
We verbranden iets meer calorieën bij het verteren van een ontbijt dan van een avondmaal. Het verschil in calorieverbruik lag twee en een halve maal hoger na een ontbijt, maar in realiteit betekent dit slechts 0,1 kcal per minuut. Dit blijkt uit een Duitse studie met zestien gezonde mannen. We weten dus niet of dit ook geldt voor vrouwen, ouderen of mensen met obesitas.
