Vrouwen uit Hongerwinter sterven vroeger

Vrouwen die zijn verwekt tijdens de Hongerwinter (1944/1945) en dus in de buik van hun moeder hebben geleden aan ondervoeding, overlijden eerder dan vrouwen die hiermee voor hun geboorte niet te maken kregen. Ook lopen deze vrouwen een grotere kans op overlijden als gevolg van hart- en vaatziekten, borstkanker en andere vormen van kanker. Dat blijkt uit onderzoek van de epidemiologe Annet van Abeelen. 

Met deze wetenschap is het belangrijk om extra aandacht te besteden aan ondervoeding tijdens de zwangerschap. 'Het is opmerkelijk dat de gevolgen daarvan 60 jaar na de feiten nog voelbaar zijn', aldus Van Abeelen.

Vooral voor ontwikkelingslanden zijn deze bevindingen relevant. 'Vorig jaar leden naar schatting 925 miljoen mensen in de wereld honger. Het is wellicht handig om kinderen die geboren zijn in gebieden waar honger heerst, als hogere risicogroep te beschouwen.' Maar ook in Nederland kan deze kennis van belang zijn. 'Het is interessant om te kijken naar de gevolgen voor het kind van veel overgeven tijdens de zwangerschap', oppert Van Abeelen.

Op dit moment worden studies opgezet om de gezondheid in de gaten te houden van kinderen wier moeder tijdens de zwangerschap veel heeft overgegeven. 'Het is mogelijk dat die kinderen minder gezond blijken op latere leeftijd, maar dat kunnen we niet met zekerheid zeggen. Dit is ook een ander soort ondervoeding dan ondervoeding in de Hongerwinter. Mensen namen toen vaak maar een kwart van het aantal dagelijkse benodigde calorieën tot zich.'

Mensen die geboren zijn tussen 7 januari 1945 en 8 december 1945, zijn blootgesteld aan de Hongerwinter voor hun geboorte. Mannen die als foetus zijn blootgesteld aan de Hongerwinter, overlijden niet aantoonbaar eerder dan mannen die hieraan niet zijn blootgesteld.

Vrouwen die kind waren tijdens de Hongerwinter, hebben een verhoogd risico op overgewicht, suikerziekte, hartziekte, COPD en astma.

Van Abeelen, verbonden aan het Academisch ziekenhuis van Amsterdam en Utrecht, promoveert 15 juni op haar onderzoek.

Eos-debat: Zijn wij ons brein? (2012), met hersenwetenschapper Dick Swaab.