Chocoladefabrikant Callebaut legde de productie in juli noodgedwongen een maand stil na de ontdekking van Salmonella. Het reinigen van de productielijn duurde uiteindelijk een maand. Waarom is zo’n grondige schoonmaakperiode nodig?
Salmonella is een slechte darmbacterie
Salmonella is een bacterie die ontsteking in je darm veroorzaakt. Hij leeft zowel buiten als in de darm, toch is zijn favoriete plek erin. Je kan besmet worden via het eten van besmet voedsel. Eens je Salmonella opeet, gaat hij via de maag naar je darm. Bij de overgang van je dunne naar je dikke darm zal Salmonella zwemmen naar je darmwand. Daar begint hij aan te vallen.
Je immuunsysteem zal Salmonella herkennen als een slechte bacterie en een tegenaanval starten. Hierdoor kan je bv. diarree krijgen, wat Salmonella al wat kan wegspoelen. De immuuncellen zullen ook giftige stoffen produceren of de Salmonella opeten. En voilà, infectie weg! Natuurlijk is het niet zo simpel, laten we even dieper ingaan op hoe je besmet wordt en wat de gevolgen zijn.
Salmonella besmetting krijg je voornamelijk via voedsel
De grootste bronnen zijn dierlijke producten zoals vlees, melk en eieren. Salmonella komt ook voor op ander voedsel zoals fruit, groenten of verwerkte producten zoals chocolade. Indien je voedsel voldoende kookt, wordt Salmonella gedood. Ook rauw fruit en groenten goed wassen helpt. De dieren of planten vertonen vaak geen symptomen waardoor besmetting detecteren moeilijker is. In uitzonderlijke gevallen krijg je de besmetting van andere mensen of van een huisdier.
Niet iedereen die besmet is, wordt ziek
Niet iedereen die Salmonella opeet, wordt ziek. Er zijn veel factoren die invloed hebben, zelfs als we standaard risicogroepen, zoals iemand met een verzwakt immuunsysteem, achterwege laten. Een eerste factor zijn je darmbacteriën. Ze vormen een natuurlijke verdedigingslinie. Sommige bacteriën produceren stoffen die giftig zijn voor Salmonella of ze vechten voor hetzelfde voedsel.
Een andere verdedigingstechniek is dat je darmbacteriën je lichaam aangepast hebben. Zo kunnen ze een invloed hebben op hoe sterk je darmwand en/of immuunsysteem zijn. Klinkt goed hé? Toch is er een keerzijde. Er zijn ook bacteriën die Salmonella helpen. Ze breken bepaalde suikers af in kleinere deeltjes, maar eten niet alles op, waardoor Salmonella extra voedsel krijgt.
Er zijn ook bacteriën die een negatieve invloed op je lichaam hebben. Zo kunnen sommigen bv. de ontsteking versterken door de herstelbalans van je darmwand slechter te maken. Voorlopig zijn voorspellingen over hoe gevoelig je zou zijn op basis van je darmbacteriën niet mogelijk, maar wie weet wat de toekomst brengt.
Een tweede factor is het voedsel, wat en hoeveel, waarin Salmonella zich verstopt. Het beïnvloedt de zuurheid van je maag. Hoe zuurder, hoe minder Salmonella bacteriën overleven. Vettig voedsel zorgt voor de vrijzetting van galzouten. Salmonella heeft hier weinig last van, maar sommige van je darmbacteriën wel waardoor je natuurlijke verdedigingslinie verzwakt wordt.
Nog een belangrijke factor is je medicatiegebruik. Zo maken maagzuurremmers je maag minder zuur, waardoor Salmonella makkelijker kan overleven. Antibiotica doden je darmbacteriën, waardoor ze een zwakkere verdedigingslinie vormen.
Er bestaan natuurlijk nog andere factoren die mee kunnen spelen, maar een gezonde darm is dus een goede verdediging.
Observeren, hydrateren en hygiëne maatregelen hanteren is de boodschap!
De meest voorkomende symptomen zijn diarree, buikkrampen, misselijkheid, hoofdpijn, koorts en/of braken. Soms krijg je ook spier- of gewrichtspijn. De meesten worden geleidelijk aan beter na enkele dagen. Toch moeten enkele groepen opletten. Zo hebben baby’s, jongere kinderen en ouderen meer kans op uitdrogen door de diarree en het braken.
Antibiotica, een type van geneesmiddelen tegen bacteriën, werken niet goed tegen Salmonella als deze enkel in je darm zit. Waarom dit is, weet de wetenschap nog niet goed. Gelukkig is het immuunsysteem van de meeste mensen sterk genoeg om Salmonella alleen klein te krijgen. In uitzonderlijke gevallen verspreidt Salmonella zich doorheen je lichaam waardoor je wel levensbedreigend ziek kan worden en een antibioticum nodig hebt. Dit gebeurt vooral bij mensen met een verzwakt immuunsysteem.
Ben je ziek? Dan moet je veel water drinken, zout en suiker opnemen en op uitdroging letten. Was je handen na een toiletbezoek en voor het koken en poets oppervlaktes die potentieel besmet zijn om verdere verspreiding tegen te gaan. Salmonella kan nog enkele weken in je darmen blijven zonder dat je ziek bent. Goede hygiëne is een must!
Zie je bloed in je stoelgang, heb je hoge koorts of ben je na een week niet beter, bel dan je huisarts.
Let op, de varianten die in België en Nederland voorkomen, zijn minder erg dan enkele andere soorten (buiktyfus en paratyfus) die je in het buitenland kan vinden in landen waar er een gebrek aan hygiëne of proper drinkwater is. Ben je pas terug van een reis of op reis en ervaar je koorts, hoofdpijn, buikpijn of diarree? Bel dan een arts.
Salmonella speelt de hoofdrol in mijn onderzoek
Doorheen mijn onderzoek heb ik al veel kennis opgebouwd over Salmonella. Natuurlijk heb ik al deze info niet in deze blog kunnen schrijven. Jammer, want er zijn veel fascinerende dingen die je nu nog niet weet.
In mijn onderzoek bestudeer ik hoe Salmonella een slijmlaag maakt. Deze slijmlaag zorgt ervoor dat hij beter kan plakken aan oppervlaktes en potentieel ook in je darmen. Het slijm werkt ook als een schild en zorgt ervoor dat stoffen die schadelijk zijn voor Salmonella, zoals schoonmaakmiddelen, niet Salmonella zelf raken en dus ook slechter werken. Bovendien werkt het slijm als een soort van gel die Salmonella beschermt tegen uitdroging.
Door de slijmlaag kan Salmonella beter overleven buiten de darm en is hij moeilijker te verwijderen en te doden. Geen wonder dat Callebaut een maand nodig had om hun hele productielijn te reinigen van deze schadelijke bacterie. Hopelijk kan mijn onderzoek enkele stappen dichter zetten in het vlotter bestrijden van Salmonella!
Moest je meer willen weten, twijfel niet om me te contacteren via mail (jolien.meesters@kuleuven.be) of LinkedIn. Heb je wetenschappelijke interesse in mijn onderzoeksgroep MiCA? Bekijk dan zeker onze website: https://www.micalab.be/ .
Enkele bronnen voor degene die geïnteresseerd zijn:
Behnsen J. et al. (2015). Exploiting host immunity: the Salmonella paradigm. Trends in Immunology 36(2):112-20.
Ganesh B.P. et al. (2013) Commensal Akkermansia muciniphila Exacerbates Gut Inflammation in Salmonella Typhimurium- Infected Gnotobiotic Mice. PLoS ONE 8(9): e74963.
Kreuzer M. and Hardt W. (2020). How Food Affects Colonization Resistance Against Enteropathogenic Bacteria. Annual Review of Microbiology. 74:1, 787-813
Ng K. et al. (2013) Microbiota-liberated host sugars facilitate post-antibiotic expansion of enteric pathogens. Nature 502, 96–99.
Onwuezobe I.A. et al. (2012) Antimicrobials for treating symptomatic non‐typhoidal Salmonella infection. Cochrane Database of Systematic review. 11. Art. No.: CD001167
Rijksinstituut van Volksgezondheid en Milieu. (2022, 13 april). Salmonella. Rivm. Geraadpleegd op 14 juli 2022, van https://www.rivm.nl/salmonella
Sciensano. (z.d.). Salmonellose. Geraadpleegd op 14 juli 2022, van https://www.sciensano.be/nl/gezondheidsonderwerpen/salmonellose
