Meer uit de volle grond en de diepvries, niet noodzakelijk van dichtbij.
Groenten en fruit leveren waardevolle voedingsstoffen als vitaminen en mineralen, en relatief weinig energie. Al geldt dat meer voor groenten dan voor fruit. We eten er te weinig van, maar in een duurzaam voedingspatroon worden ze nog belangrijker. Al zijn niet alle groenten en fruit gelijk.
De teelt, de verwerking en het transport van voedingsmiddelen vreten energie en grondstoffen. Het aandeel van de landbouw is het grootst, goed voor ongeveer 80 procent van de broeikasgasuitstoot. Daarom eten we beter meer producten uit de volle grond, zoals kolen, wortelen en spinazie, en minder uit de serre, zoals paprika’s, tomaten en courgettes. Die vuistregel klopt niet altijd. Als je de serre niet of duurzaam verwarmt, bijvoorbeeld met restwarmte of warmtekrachtkoppeling, dan is het verschil klein. Het gebruik van potgrond, bijvoorbeeld bij de teelt van aardbeien in een serre, verhoogt de uitstoot. Potgrond bestaat voor een deel uit veen en bij de ontginning daarvan komt CO2 vrij.
Transport staat voor minder dan 10 procent van de broeikasgasuitstoot. Hoe een product is geteeld, heeft een veel groter effect dan waar het vandaan komt. Wat van ver komt, maar milieuvriendelijk is geteeld, kan toch goed scoren. De impact van vervoer per schip is per kilogram product beperkt. Dat geldt niet voor producten die met het vliegtuig tot bij ons komen.
De impact van vervoer met de vrachtwagen zit daar tussenin. Wat hier in een verwarmde serre is gekweekt, heeft vaak een grotere milieu-impact dan wat met de boot of de vrachtwagen uit een onverwarmde kas of vanop een akker komt. En het verschil is klein tussen een boot-appel uit Nieuw-Zeeland en een lokale appel die bijna een jaar in de koeling lag. ‘Voedselkilometers’ zijn met andere woorden niet zo’n betrouwbare maatstaf voor duurzaamheid.
In de klassieke voedingsmodellen zijn producten in pot, blik of uit de diepvries niet te bespeuren. Toch moet hun voedingswaarde niet onderdoen voor vers, als er geen zout of suiker is toegevoegd. En ze zijn een duurzame optie als je groenten buiten het seizoen wil eten. Zo scoren lokaal geteelde boontjes uit de diepvries of in glas of blik veel beter dan de beruchte boontjes uit Kenia. Het verschil met boontjes die in Spanje in volle grond zijn geteeld, is klein. Het Nederlandse MilieuCentraal heeft een handige groente- en fruitkalender ontwikkeld die laat zien welke producten het jaar rond een goede keuze zijn.
