Astroclub met Griet Van de Steene: Planetaire nevels: de chaotische doodstrijd van sterren, gezien door de James Webb Space Telescope

Het einde van sterren is een boeiend verhaal. De echt zware exemplaren kennen een explosief einde, de sterren die minder massief zijn maken een andere doodstrijd mee: via allerhande stuiptrekkingen blazen zij hun buitenlagen weg, waarbij er rond de overgebleven sterkern structuren ontstaan die men (met een wat misleidende naam) planetaire nevels noemt. Een beroemd voorbeeld dat wij op MIRA trouwens vaak met de telescoop aan onze bezoekers tonen is de Ringnevel in het sterrenbeeld Lier.

Planetaire nevels komen in vele vormen voor, vandaar dat astronomen hun fantasie gebruiken om er namen voor te verzinnen zoals de Halternevel, de Eskimonevel, de Vlindernevel, de Kattenoognevel, enzovoort.

Als we deze vormen van de uitgestoten gaslagen heel gedetailleerd bestuderen kunnen die ons zowaar het verhaal vertellen van wat de ster in kwestie in haar finale fasen heeft meegemaakt en via welke mechanismen zij dat vele gas heeft weg kunnen blazen. En dankzij de James Webb Space Telescope is er nu sinds enkele jaren weer een superieure ruimtetelescoop bijgekomen die nieuw licht werpt op het onderzoek van planetaire nevels.

Over dit boeiende onderwerp komt Griet Van de Steene spreken op MIRA. Griet is als sterrenkundige verbonden aan de Koninklijke Sterrenwacht van België

en gespecialiseerd in planetaire nevels en de daaraan gerelateerde evolutiefasen van sterren. Zij werkt ook geregeld mee als vrijwilliger op MIRA.

Als het weer vanavond meezit valt er wel behoorlijk wat fraais waar te nemen aan de Grimbergse sterrenhemel. Op 1 december is het Nieuwe Maan (d.w.z. Zon en Maan staan in dezelfde richting), dus van storend maanlicht zullen we geen last hebben. De vier reuzenplaneten tekenen present, kom zeker kijken naar de prachtige ringen rond Saturnus. En kan je achterhalen welke van de vier Galileïsche manen apart staat aan de andere kant van Jupiter? Misschien een moeilijke naam om te onthouden, die maan, maar voor astrobiologen is het een plek waarvan ze weten dat de omstandigheden best oké zijn om eventueel buitenaards leven te herbergen. Wie weet?

Voorts zien we in de loop van de avond de zomersterrenhemel in het westen onder de horizon verdwijnen, terwijl in het oosten de typische wintersterrenbeelden hun opwachting maken: Orion, Tweelingen, ... Dit onder het waakzame oog van sterrenbeeld Pegasus met daarin het duidelijk zichtbare herfstvierkant. En daarboven staat koningin Cassiopeia te pronken