Wetenschapscommunicatie kent vele vormen – misschien las je al over sociale media of evenementen in mijn vorige blogs. Hier leid ik je verder doorheen mijn scicomm-verhaal, met een focus op artikels, podcasts en video’s.
Ikzelf ben grote fan van rechtstreeks in interactie gaan met mensen tijdens evenementen, workshops of lezingen. Maar dat is niet voor iedereen weggelegd. Misschien blijf jij liever achter de schermen, of druk je jezelf beter uit in het geschreven woord. Ook voor de startende wetenschapper zijn er laagdrempelige manieren om daarmee aan de slag te gaan.
Het toetsenbord
Lang voor de eerste grammofoonplaat of videotape was het geschreven woord de enige vorm van massacommunicatie. Het blijft een populaire wijze om wetenschap te verspreiden, zij het in de vorm van boeken, tijdschriften, krantenartikelen of blogs. Als beginnende onderzoeker ga je niet direct een eigen boek uitgeven, maar er zijn voldoende andere opties. Eentje die ik zelf heel toegankelijk heb gevonden is degene die je nu aan het lezen bent: Eos Blogs.
Op Eos kan je zowel schrijven over het onderwerp van je onderzoek, als over het proces zelf – welke struikelblokken kom je tegen, wat doe je eigenlijk hele dagen lang in het labo, en waarom ben je er zo door gepassioneerd? Zo schreef ik naast deze reeks over scicomm ook een blog over het onderzoek in ons labo naar wormen als vervangers voor chemische pesticiden.
Nog een fijn initiatief is Ik heb een vraag. Daar kan iedereen een vraag stellen, en kan jij als wetenschapper een antwoord bieden. Je kan je expertise opgeven en een melding ontvangen als er een relevante vraag binnenkomt. Wie weet kom je via deze weg tóch nog in een boek terecht – zo staan er al een heel aantal vragen en antwoorden gebundeld in de prachtig geïllustreerde boeken Ik heb een vraag en Ik heb een vraag II.
De microfoon
Toch een spreker, maar liefst zonder live publiek? Dan is een podcast eventueel iets voor jou. Het is tegenwoordig een populair medium: dus veel potentiële luisteraars maar ook veel concurrentie. Twee jaar geleden waagde ik me eraan, samen met mede-scicomm-enthousiasteling Pieter Vancamp, en zo ontstond Pioniers van de Wetenschap. Met een goedkope microfoon, gratis software en Spotify als luisterplatform geraakten we vlot gestart. Het is natuurlijk wel veel werk om regelmatig kwaliteitsvol materiaal uit te zenden.
Ondertussen zijn we meer dan dertig afleveringen verder, over de duizend uur beluisterd, en hebben we gasten als Marc Van Ranst en Maarten Larmuseau over de vloer gehad. Dat is natuurlijk ook een manier om je onderzoek via een podcast te verspreiden zonder het zelf te moeten organiseren – reik uit om als gast te verschijnen op Universiteit van Vlaanderen, Eos Wetenschap of Wetenschap Vandaag.
De videocamera
Ten slotte kan je ook in beeld komen. Een fijne eerste ervaring daarmee kwam voor mij tijdens de cursus video-pitchen van Science Figured Out. Later nam ik de camera zelf in handen, en startte ik het kanaal Wetenstappen op Instagram en TikTok. Daar is mijn missie om een jong publiek in contact te brengen met de stappen van het wetenschappelijk proces, in de plaats van enkel de resultaten ervan. Vooral TikTok bleek hiervoor een goed medium, waar ik intussen meer dan een half miljoen views vergaard heb.
Net als bij podcasting, kan je hier redelijk gemakkelijk mee aan de slag – een gsm en laagdrempelig bewerkingsprogramma zijn voldoende. Ook als bij podcasting vergt het veel werk, zeker als je aan het hoog tempo van sociale media wil kunnen meedraaien. Naast sociale media kan je bijvoorbeeld ook een video maken van je onderzoek voor op een labowebsite of persoonlijke pagina, wat meer aandacht kan trekken dan een voltekst.
Hopelijk heb je intussen een indruk van de vele mogelijkheden om aan wetenschapscommunicatie te doen, zij het live tijdens een workshop, via video’s op sociale media of in een geschreven blogpost. Volgende keer heb ik het nog over wedstrijden en onderscheidingen, om af te sluiten met enkele tips uit mijn eigen ervaringen.
