Hoe word je een mummie? Balsemen uitgelegd

In de tijd van de farao's in het Oude Egypte werden de doden niet begraven of verbrand, maar werden ze gemummificeerd. Het was dé manier voor Egyptenaren om het lichaam van de doden voor te bereiden op het hiernamaals en ze goed te bewaren. Hoe deden ze dat nu, en waarom?  

Wat is balsemen?  

Balsemen of mummificeren was zo'n 5000 jaar geleden een gebruikelijk ritueel. De Egyptenaren hadden een duidelijk proces opgedeeld in stappen:  

  1. Verwijderen van organen: De balsemers haalden de organen uit het lichaam, omdat die snel konden bederven. De hersenen werden via de neus verwijderd, en de andere organen via een snee in de buik. Deze organen werden apart behandeld en bewaard in speciale potten, ofwel canopen

  2. Drogen van het lichaam: Het lichaam werd bedekt met een zoutachtig wit poeder, natron, om al het vocht eruit te halen. Dit duurde ongeveer 40 dagen. Het drogen was belangrijk om te voorkomen dat het lichaam zou gaan rotten. 

  3. Inwikkelen met linnen: Na het drogen werd het lichaam gewassen en ingewreven met oliën om de huid soepel te houden. Dankzij deze oliën ruiken de mummies vandaag de dag nog goed. Welke geurstoffen er werden gebruikt, vertelt ons hoe rijk of arm de overleden persoon was. Lees er hier meer over. Daarna wikkelden de balsemers het lichaam in lange stroken linnen. Soms werden er wel 20 lagen gebruikt! Tussen de lagen plaatsten ze kleine, 'magische' voorwerpen om de overledene de weg te wijzen naar het hiernamaals.  

  4. Plaatsen in een sarcofaag: De volledig gewikkelde mummie werd terug aan de familie gegeven en dan in een prachtig versierde kist gelegd: een sarcofaag. Die kist werd vaak beschilderd met kleurrijke afbeeldingen en hiërogliefen. De familie legde ook voorwerpen in de sarcofaag die verhalen vertelden over de overledene. Dankzij zulke voorwerpen hebben we ontdekt dat de bekendste farao, Toetanchamon, een struisvogeljager en muziekliefhebber was.  

Hiërogliefen werden in het Oude Egypte gebruikt als schrift. Dat schrift bestaat uit klanken en iconen waarmee ze verhalen konden vertellen. Zo staat de afbeelding van een uil voor de klank M. 

Waarom al die moeite?  

De oude Egyptenaren waren overtuigd dat er leven na de dood kwam. Ze dachten dat de ziel terugkeerde naar het lichaam, en daarom moest het lichaam goed bewaard blijven. Mummificatie was hun manier om ervoor te zorgen dat de overledene een veilige reis naar het hiernamaals kon maken. Op die laatste reis was de overledene beschermd dankzij afbeeldingen van goden, talloze voorwerpen en Ushabti. Dat zijn kleine houten of stenen beeldjes.  

Hiërogliefen op een muur. Image by Peggychoucair from Pixabay

Je favoriete viervoeter mee naar het hiernamaals  

Niet alleen mensen werden gemummificeerd. Ook dieren zoals katten, honden en zelfs krokodillen werden soms gemummificeerd, omdat ze als heilig werden beschouwd. Het balsemen was geen makkelijk proces. Het maken van een mummie kon wel 70 dagen duren.  

Mummificatie is een fascinerend onderdeel van de oude Egyptische cultuur. Door dit proces kunnen we vandaag de dag nog steeds mummies bewonderen en leren over het leven van duizenden jaren geleden. Wie weet ontdek je zelf nog meer spannende feiten over deze oude tradities!