Tijdens de Nachten van de Wetenschap, in vijf Vlaamse steden, horen wetenschappers graag jouw ideeën en vragen over mobiliteit, gezondheid, evolutie, migratie en milieu.
'We willen wetenschappers motiveren om aan de slag te gaan met onderwerpen waar mensen van wakker liggen', zegt Hans Van de Water van het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek (FWO).
Tussen 15 en 25 oktober kan je in Leuven, Gent, Kortrijk, Antwerpen en Hasselt aanschuiven voor een gesprek met wetenschappers en middenveldorganisaties. De thema’s – mobiliteit (Antwerpen), migratie (Hasselt), milieu en klimaat (Kortrijk), evolutie (Gent) en gezondheid (Leuven) – zijn gepuurd uit de ruim tienduizend vragen van de campagne Vraag voor de Wetenschap. In het voorjaar konden alle Vlamingen online of via een postkaart vragen indienen voor de wetenschap. De ontvangen vragen dienen als insteek om een Vlaamse Wetenschapsagenda op te stellen. Die agenda zal de Vlaamse wetenschap de komende jaren inspireren om beter in te spelen op de vragen die leven bij de bevolking.
Waarom die Nachten van de Wetenschap?
Hans Van de Water: "Wetenschappers zijn met alle ingediende vragen aan de slag gegaan en hebben er vijf grote thema’s uitgehaald, die ze verder willen bespreken tijdens de Nachten van de Wetenschap. Neem het voorbeeld van mobiliteit. Daarover zijn vragen gesteld zoals ‘Lost een betere ruimtelijke planning het fileprobleem op?’ of ‘Zullen er ooit zelfrijdende auto’s bestaan waardoor er geen verkeersdoden meer zijn?’."
"Via de Nachten willen we terugkoppelen naar de samenleving. Zijn er nog zaken waar we extra rekening mee moeten houden? Zijn er nog extra accenten nodig? Waar liggen mensen écht van wakker? En waar liggen er kansen om samen te werken tussen burgers, wetenschappers en organisaties?"
Kan iedereen naar De Nachten komen?
"We hebben in eerste instantie duizenden vragenstellers uitgenodigd die aangegeven hebben dat ze in contact wilden blijven. En we hebben ook wetenschappers en middenveldorganisaties, zoals ziekenfondsen, uitgenodigd. Maar eigenlijk is iedereen welkom. De bedoeling is dat we een goede afspiegeling hebben van de maatschappij, van het middenveld en van de wetenschap."
Zijn die vragenstellers wel representatief voor de Vlaamse bevolking? Bij een soortgelijk initiatief in Nederland (in 2015) klonk de kritiek dat vooral wetenschappers vragen hadden ingediend. En hoe zit het met lager opgeleiden en minderheidsgroepen?
"Als Vlaamse vragensteller kon je aanduiden of je een ‘gewone burger’ bent, een wetenschapper of betrokken bij een organisatie. Daardoor kunnen we alvast zeggen dat de groep wetenschappers onder de vragenstellers klein was. Of de tienduizend vragenstellers representatief zijn voor de Vlaamse bevolking kunnen we helaas niet zeggen. We hebben wel inspanningen gedaan om iedereen te bereiken. Zo hebben we bijvoorbeeld de vzw Samenlevingsopbouw betrokken en zijn we naar scholen getrokken om vragen te verzamelen. Onze uitnodigingen voor De Nachten gaan ook naar dit soort organisaties."
Wat gebeurt er met de resultaten van de discussie-avonden?
"Die worden opgenomen in het eindrapport van de Vlaamse Wetenschapsagenda, waarin we de resultaten van de bevraging voorstellen. Bedoeling is wetenschappers te stimuleren om aan de slag te gaan met de vragen uit de samenleving en om samen te werken met burgers of middenveldorganisaties."
Als je een vraag hebt ingediend, die in het eindverslag terechtkomt, kan je er dan van op aan dat men die vraag gaat onderzoeken en dat je pakweg over vijf jaar een antwoord heb?
"Dat kunnen we niet met zekerheid zeggen. De wetenschap wordt wel aangespoord om met de vragen aan de slag te gaan. Maar er is geen aparte financiering voor voorzien."
Waarom niet?
"De overheid heeft van bij de start heel duidelijk gesteld dat de Vlaamse Wetenschapsagenda de financiering van wetenschappelijk onderzoek niet zal bepalen. Ze wil de vrijheid van onderzoek garanderen. We willen niet dat wetenschappers het idee krijgen dat alleen projecten die kaderen in de Wetenschapsagenda nog geld zullen krijgen."
Waarom zou je als burger dan meedoen met De Nachten?
"Omdat het wel degelijk de bedoeling is om wetenschappers te motiveren en te inspireren. We willen dat ze in hun onderzoek en in hun communicatie meer rekening houden met de vragen die de maatschappij heeft. Als burger kan je nu je stem laten horen. Daarnaast zijn De Nachten een unieke kans om met wetenschappers en middenveldorganisaties te praten over belangrijke thema’s."
Kan je als burger ook meewerken aan antwoorden en oplossingen? Bijvoorbeeld als burgerwetenschapper?
"Mogelijk komen er uit De Nachten ideeën voor citizen science-projecten. We hopen dat er concrete samenwerkingen ontstaan tussen wetenschappers, burgers en bedrijven."
Meedoen met De Nachten van de Wetenschap is gratis. Je moet wel vooraf inschrijven via de website. Enige voorwaarde: kom om mee te praten, niet (alleen) om te luisteren.
