Vlaanderen krijgt een Kenniscentrum voor burgerwetenschap. ‘Scivil’ heet de nieuwe organisatie. Ze moet de expertise rond burgerwetenschap bundelen en onderzoekers ondersteunen. Alle onderzoek naar luchtkwaliteit wordt alvast beter op elkaar afgestemd.
In alle luwte bereidde Scivil – een samentrekking van science (wetenschap) en civil (burger-) - zijn lancering ruim een jaar voor. Doel is promotie te voeren voor burgerwetenschap, wetenschappers en burgers in contact brengen met elkaar en wetenschappers met een citizen science-project ondersteunen. Burgerwetenschap – of citizen science – is wetenschappelijk onderzoek dat (deels) wordt uitgevoerd door amateurs. Jij of ik, dus, die vogels tellen in de tuin, de luchtkwaliteit meten met een sensor aan het raam of op plaatjes uit het heelal bijzondere objecten aanduiden.
“De ‘S’ van Scivil bestaat uit twee vervlochten c’s, waarmee we willen aantonen dat de burger en de wetenschapper op gelijke hoogte staan. Dat ze elkaar willen versterken en helpen”, zegt Annelies Duerinckx van Scivil. In Europa groeit de belangstelling voor burgerwetenschap al enkele jaren. Vlaanderen springt nu mee op de kar, met een Kenniscentrum en, sinds vorig jaar, financiering voor citizen science-projecten. “Scivil is ook een antwoord op de burgerbewegingen en actiegroepen rond luchtkwaliteit die uit de grond rijzen”, zegt Duerinckx. Er zijn intussen zoveel initiatieven waarbij burgers de luchtkwaliteit meten, dat het moeilijk wordt door het bos de bomen nog te zien. Bovendien: zoveel projecten, zoveel meetmethodes. Welke methode is de beste? En hoe robuust moeten je resultaten zijn om bij de overheid op tafel te kunnen slaan? Duerinckx:“Samen met de Vlaamse Milieu Maatschappij en VITO willen we die projecten stroomlijnen en alle expertise samenbrengen en delen.”
Naast luchtkwaliteit focust Scivil op communicatie, burgerwetenschap op school, datamanagement en biomonitoring – het in kaart brengen van dieren en planten. “Projecten rond biomonitoring maken meestal gebruik van een app, waarop vrijwilligers foto’s en uitleg posten van het dier of de plant in kwestie. Als voor elk afzonderlijk project zo’n app ontwikkeld moet worden, kost dat handenvol geld. Wij willen bekijken of er één app te ontwikkelen valt die je voor meerdere projecten kan gebruiken.”
Scivil richt zich vooral op professionele wetenschappers die een citizen science-project willen opzetten. En op burgers die hier aanhaken. Niet op burgers dus die zelf iets uit de grond willen stampen. Al zullen zij relevante informatie kunnen vinden op de website van Scivil, en sommige workshops kunnen volgen die de nieuwe organisatie wil opzetten. “Burgerwetenschap moet betrouwbare en relevante resultaten opleveren. Daarom vindt de Vlaamse overheid het belangrijk dat er professionele wetenschappers aan verbonden zijn. Maar als er burgers zijn die een project willen opstarten, kijken wij graag bij welke wetenschappers zij kunnen aankloppen.”
