Adam dan toch van bil met Eva

Onderzoek naar de oudste gemeenschappelijke voorouder van het mannelijke en het vrouwelijke geslacht leek lange tijd aan te tonen dat onze oermoeder een stuk vroeger leefde dan de oervader. Amerikaanse genetici stellen nu dat beiden toch ongeveer rond dezelfde periode voorkwamen.

Erfelijke informatie wordt van generatie op generatie overgedragen. Een pasgeboren baby zal in de meeste gevallen een gezonde mix bevatten van het DNA van de vader en dat van de moeder. Twee stukjes DNA doen niet mee aan dat mengproces: het Y-chromosoom is uniek voor mannen, terwijl mitochondriaal DNA (ringvormig DNA dat zich buiten de celkern bevindt) altijd afkomstig is van de moeder. Daardoor is het bij beide geslachten mogelijk om na te gaan wanneer hun oervoorouder leefde.

Eerder onderzoek suggereerde dat de oermoeder, de eva van het mitochondriaal DNA, een stuk vroeger leefde dan de adam van het Y-chromosoom. Dat verschil wordt nu ontkracht door onderzoek aan Stanford University. De detectives van de menselijke erfelijkheid ontcijferden het genoom van 69 mannen uit negen verschillende populaties over de hele wereld. Eerst keken ze naar de verschillen in het Y-chromosoom. Want hoewel dat chromosoom specifiek is voor mannen, is het onderhevig aan mutaties.

Het Amerikaanse onderzoeksteam, onder leiding van professor David Poznik, catalogiseerde de duizenden veranderingen die het chromosoom door de jaren heen onderging. Mutaties die uitsluitend in bepaalde regio’s voorkwamen, linkten de wetenschappers aan archeologische gegevens. Zo probeerden ze de ratio van de mutaties te berekenen.

Op die manier zagen ze een genetisch kenmerk dat uniek was voor de eerste bewoners van het Amerikaanse continent. Omdat de onderzoekers ook wisten wanneer de homo sapiens dat continent voor het eerst betrad, konden ze de snelheid van de mutaties in kaart brengen. Poznik en zijn team schatten dat het oer-Y-chromosoom, waarvan alle hedendaagse Y-chromosomen afstammen, tussen 120 en 156 duizend jaar geleden ontstond.

De wetenschappers pasten dezelfde techniek toe op het mitochondriaal DNA. Ze vermoeden dat Eva tussen 99 en 148 duizend jaar geleden op de aardbol rondwandelde. Het nieuwe onderzoek, dat verscheen in Science, toont dus aan dat de voorouders van beide geslachten toch ongeveer rond dezelfde periode ten tonele verschenen. (ma)