Belgisch fossiel vult gat in insectenevolutie
02 augustus 2012 door Eos-redactieInsect leefde zo'n 365 miljoen jaar geleden, in de buurt van een riviertje in het huidige dorpje Strud bij Namen.
Strudiella devonica leefde zo'n 365 miljoen jaar geleden, in de buurt van een riviertje in het huidige dorpje Strud bij Namen. Daar ontdekten wetenschappers van onder meer het Koninkelijk Museum voor Natuurwetenschappen (KBIN) het acht millimeter grote fossiel in een steengroeve. Ze beschrijven hun vondst in het jongste nummer van Nature.
De vondst kan ons helpen de evolutie van de insecten beter te begrijpen. ‘Wereldwijd zijn er maar een paar insectenfossielen uit het devoon gevonden’, zegt Cyrille Prestianni (KBIN). ‘Dit fossiel is een nieuw stukje in de puzzel.’ In tegenstelling tot eerdere vondsten is het fossiel ook vrij compleet. Er is duidelijk een borststuk met zes poten te zien, een gesegmenteerd achterlijf, antennes en driehoekige kaken.
'Het fossiel stamt bovendien uit een periode die bekendstaat als het 'hexapodengat'', zegt Prestianni. 'Een periode van 385 tot 325 miljoen jaar geleden, waarin amper insectenfossielen te vinden zijn. Het gat in de evolutionaire geschiedenis van de insecten wordt daardoor kleiner.
Het fossiel zou het huidige beeld van de insectenevolutie kunnen omgooien, schijft entomoloog William Shear in een begeleiden artikel in Nature. Tot nog toe lijkt het alsof de diversiteit aan insecten in twee periodes explosief is toegenomen. Na een initiële toename, van ongeveer 425 tot 385 miljoen jaar geleden, volgt een rustige periode - het 'hexapodengat' - waarna de diversiteit schijnbaar plots weer snel toeneemt. Grote gevleugelde insecten, waaronder primitieve libellen, verschijnen dan ten tonele.
Volgens de onderzoekers is Strudiella devonica een jong dier, dat als volwassen insect vleugels zou hebben gekregen. Dat zou het verschijnen van gevleugelde insecten een stuk achteruit in de tijd catapulteren en minder mysterieus maken.
Op dezelfde locatie stuitten de onderzoekers ook op fossiele planten, kreeftachtigen, schorpioenen en gewervelde dieren. Het devoon is de periode waarin de eerste bossen ontstonden en de eerste gewervelde vierpotige dieren aan land kwamen. (ddc)
