De geboorte van een taal

Voor het eerst werd de grammaticale structuur bekeken van het Light Warlpiri, een kleine Australische mengtaal die slechts enkele decennia oud is.

De Tanamiwoestijn in noord-Australië is niet alleen droog maar ook afgelegen. In Lajamanu, een dorpje van enkele honderden inwoners groot, wordt traditioneel Warlpiri gesproken, naar het gelijknamige inheemse volk van zowat 4.000 man sterk. Maar kinderen die in de jaren 1970-1980 in Lajamanu opgroeiden schakelden in hun taalgebruik constant over tussen Warlpiri, Engels en Kriol, een Engelse creooltaal.

Dat Light Warlpiri leerden ze later aan hun kinderen. Deze mengtaal werd in 2005 voor het eerst opgemerkt door Carmel O’Shannessy van de University of Michigan. Nu komt zij in het tijdschrift Language met een linguistisch inzicht in de taal.

Light Warlpiri heeft de werkwoordstructuur van Engels en Kriol maar leunt voor zelfstandig naamwoorden op de grammatica van Warlpiri. Dat is opmerkelijk want in de meeste andere mengtalen ontstaan beide structuren uit dezelfde taal. Ook uniek aan Light Warlpiri is dat ze uit drie talen is ontstaan en niet twee, zoals bij doorsnee mengtalen.

O’Shannessy ziet Light Warlpiri als een apart linguïstisch systeem omdat er structuren in voorkomen die getraceerd kunnen worden naar de originele talen maar niet langer hetzelfde zijn. Een voorbeeld is “yu-m”, gebaseerd op het Engelse “I’m”. Het slaat in de eerste plaats op “jij” en verwijst naar de zogenaamde “niet-toekomstige tijd”: zowel heden als verleden, maar niet de toekomst. Het betekent dus letterlijk “jij bent en was” en bestaat niet in de brontaal. (tn)

Video. Kinderen leren het Light Warlpiri spreken