Eerste bevolkingsexplosie nog voor eerste landbouw

Op basis van genetisch onderzoek hebben wetenschappers ontdekt dat de eerste grote bevolkingstoename 50.000 jaar vroeger plaatvond dan eerst gedacht. De bevolkingsgroei is de aanleiding, niet het gevolg van de sedentaire samenleving, concluderen de onderzoekers.

Lang werd gedacht dat de overgang naar een sedentaire samenleving de oorzaak was van de eerste grote bevolkingstoename in de geschiedenis van de mensheid. De bevolking zou gegroeid zijn van zo’n 4 à 6 miljoen mensen 10.000 jaar geleden tot 60 à 70 miljoen in 4.000 v.Chr. Nieuw onderzoek naar genetische verspreiding suggereert echter dat de eerste grote bevolkingsgroei al dateert van 60.000 tot 80.000 jaar geleden.

In een nieuw onderzoek keken Franse wetenschappers naar de verspreiding van bepaalde genetische markers en DNA uit de mitochondriën van individuen uit 66 verschillende Afrikaanse en Euraziatische volken. Ze vergeleken hun resultaten met archeologische vondsten. Zo ontdekten ze dat de eerste grote bevolkingstoename veel vroeger plaatsvond dan het ontstaan van de landbouw. Jager-verzamelaars kenden blijkbaar al voldoende culturele en sociale structuren om deze bevolkingsgroei mogelijk te maken.

De grote bevolkingsgroei in het paleolithicum (60.000 jaar geleden) heeft wel het ontstaan van sedentaire landbouwersgemeenschappen in het neolithicum (10.000 jaar geleden) bevorderd. De bevolkingsgroepen die het sterkst gegroeid waren tijdens het paleolithicum ontwikkelden zich later naar een sedentaire samenleving. Omgekeerd hebben hedendaagse nomadische herdervolkeren in Eurazië maar een beperkte bevolkingstoename gekend in het paleolithicum. Hedendaagse nomadische jager-verzamelaars in Afrika kenden helemaal geen toename vroeger. (mg)