In het Stadsarchief van Brugge is de tentoonstelling over Simon Stevin gestart. Wiskundige Dirk Huylebrouck plaatst enkele politieke bedenkingen bij die expositie.
Van vrijdag 28 augustus tot zondag 29 november loopt in het Stadsarchief van Brugge de tentoonstelling “Simon Stevin van Brugghe, 1620 – 2020. Hij veranderde de wereld”. Wetenschappelijk gedegen zal ze zeker zijn, want niemand minder dan Em. Prof. Dr. Guido Vanden Berghe van de Universiteit Gent is gastcurator. Politiek echter valt er toch een bedenking te formuleren. De regionale televisie Focus-WTV besteedde er immers aandacht aan (zie Focus-WTV van 26 augustus vanaf minuut 14:30), en men hoort er burgemeester Dirk De fauw (CD&V) herhalen wat hij op de site van de tentoonstelling ook stelde: 'Simon Stevin was één van de belangrijkste en meest veelzijdige wetenschappers die de Lage Landen ooit gekend hebben. Noem hem gerust de Leonardo da Vinci van onze gebieden. Maar Simon Stevin was ook Bruggeling, iets wat hij zijn hele leven nooit vergeten is. In bijna al zijn boeken prijkt op het titelblad ‘Stevin van Brugge, Bruggelinck’. Vandaag komt hij met deze tentoonstelling weer een stukje thuis in zijn geliefde Brugge.'
'Ketter'
Dat is mooi, maar het is wel een hele ommekeer tegenover de positie van zijn katholieke partijgenoten uit 1839. Zij fulmineerden toen zij hoorden dat de stad Brugge toen een standbeeld ter ere van Simon Stevin had besteld. Het beeld werd de inzet van een strijd tussen katholieken en liberalen, waarin de katholieke volksvertegenwoordiger Barthélemy Dumortier de hoofdrol speelde. Simon Stevin mocht dan wel de decimale notatie van de getallen bedacht hebben, voor Galilei twee ballen naar beneden hebben gegooid om te tonen dat ze gelijktijdig vallen, de zeilwagen hebben uitgevonden, de basis van de vloeistoffenleer hebben gelegd, en talloze andere wis- en ingenieurskundige zaken hebben bedacht, volgens Dumortier was Stevin een landverrader. Stevin was immers uitgeweken van Vlaanderen naar Nederland, waar hij had gewerkt voor Maurits van Nassau. Vlaanderen was katholiek, Nederland protestants, en Stevin was dus niet alleen een collaborateur maar ook een afvallige op godsdienstig vlak, een ‘ketter’.
Dumortier had wel een punt: ingenieur Stevin had het leger van Maurits van Nassau zodanig verbeterd dat de Hollanders bijvoorbeeld in 1600 de slag bij Nieuwpoort had gewonnen. Toch had Dumortier net daar géén bewondering voor, want hij noemde Stevin in één sneer ook een 'middelmatige geleerde'. Ondanks het verzet van de toenmalige katholieke partijgenoten van huidig Brugs burgemeester De fauw kwam het standbeeld er, mede door een oproep van de vrijzinnige Adolphe Quetelet (Gent, 1796 – Brussel, 1874). Deze wiskundige is vooral bekend als bezieler van de oprichting van de ULB en, tja, ook van de Body Mass Index. Merkwaardig toch hoe de geschiedenis soms vergeten en ‘aangepast’ wordt – maar in dit geval is het maar goed ook!
'De stilte van de geschiedenis'
Om toch in de positieve sfeer te besluiten die hoort bij het prachtige evenement dat de herdenking van Simon Stevin in Brugge wel degelijk is, volgt hier het einde van Quetelets oproep voor een standbeeld van Stevin:
'Vooraleer hij, twee eeuwen na zijn dood, op het voetstuk klom dat hem voorbestemd was, kreeg de geleerde uit Brugge te maken met meer dan één tegenkanting. Werd hij er zelfs niet van beschuldigd de wapens te hebben opgenomen tegen zijn eigen land? En op welke grond berustte deze beschuldiging? Ik weet het niet, en ook niet zij die deze beschuldigingen uitten, want het leven van Simon Stevin is gehuld in mysterie; en hoewel de geleerde hoge functies bekleedde, kennen we hem alleen door zijn werk en door de weinige zaken die hij over zichzelf vertelde in zijn werken. Maar de stilte van de geschiedenis laat ons niet toe om tweemaal onrechtvaardig te zijn tegenover hem.'
Praktisch: Het Stadsarchief is gelegen aan de ‘Burg, 11’ en is elke dag open van 09:30 tot 17:00 uur. Ga naar de website voor meer informatie.
Fotocredit: Dimitris Kamaras
