Vruchtbare Sikkel breidt uit naar oosten

Neen, de wieg van de moderne beschaving stond niet (alleen) in het Nabije Oosten en Mesopotamië. Ook in het huidige Iran werd 12.000 jaar geleden al graan verbouwd.

De Iraniërs hebben het een beetje aan zichzelf te danken dat hun verre voorouders door de schoolboeken niet als eerste landbouwers worden beschouwd. Tot niet zolang geleden was het voor buitenlandse archeologen immers verboden om veldonderzoek te doen in Iran. Nu dat verbod sedert enkele jaren is opgeheven, zijn daar de eerste resultaten: Iran wordt vanaf heden toegevoegd aan het selecte lijstje van landen alwaar rond 10.000 vóór Christus de landbouw is ontstaan.

Diepgravend onderzoek op de site van Cogha Golan, in het voorgebergte van het Zagros-gebergte in westelijk Iran, toont aan dat er hier tussen 12.000 en 9.800 jaar geleden al een gesofisticeerde landbouwcultuur bestond. Eén die kon wedijveren met vergelijkbare niet-nomadische culturen uit Turkije, Syrië en Irak. De landbouwers van Cogha Golan verbouwden tarwe, gerst en linzen, en ze verwerkten hun oogst ook ter plaatse – getuige de vele maalstenen die zijn gevonden.

De geschiedenis van de landbouw, die volgens de huidige schoolboeken ontstond in de Vruchtbare Sikkel, van het huidige Israël over Syrië en Turkije naar Irak, moet dus (een klein beetje) worden herschreven. Klaarblijkelijk is de knowhow over het telen van gewassen en het verwerken van de oogst tot meel, dus niet komen overvliegen vanuit het westen naar Iran, zo concluderen de Duitse archeologen die de opgravingen leidden in Science. Volgens hen is de landbouw niet op één, maar verschillende plaatsen tegelijk ontstaan – eventueel duizenden kilometers van elkaar verwijderd. (sst)