De horror en de schaal van wat vorig weekend in Parijs gebeurde, is ongezien. Maar net zoals voor andere wereldsteden is terrorisme voor de Franse hoofdstad niet nieuw.
Is terrorisme iets van deze tijd?
Frankrijk en vooral Parijs waren in de geschiedenis al vaker het slachtoffer van groeperingen die geweld gebruiken om hun doelen te bereiken. In de negentiende eeuw lieten anarchisten bommen ontploffen in Parijs, en ze slaagden er zelfs in om een president te vermoorden. Op het einde van de negentiende eeuw vermoordden anarchisten meer monarchen en politieke leiders dan in gelijk welk ander tijdperk. In de twintigste eeuw gebeurden er in Frankrijk en andere Westerse landen verscheidene aanslagen in naam van zowel extreem rechts, extreem links, nationalisme of religie. Zo werd België in de jaren 1980 opgeschrikt door aanslagen van de Bende van Nijvel en de Cellules Communistes Combattantes.
Heeft IS een uitzonderlijk breed internationaal bereik?
Terreurnetwerken zoals al-Qaeda en IS lijken een extreem breed internationaal bereik te hebben, maar terrorisme is historisch gezien altijd een internationaal fenomeen geweest. In 1894 pleegde de Italiaanse anarchist Sante Geronimo Caserio, geïnspireerd door Russische terroristen, een geslaagde moordaanslag op de Franse president Sadi Carnot.
In 1937 ontdekte de Franse politie een samenzwering die tot doel had het Franse regime omver te werpen. De extreemrechtse groepering Cagoule kreeg daarvoor financiële en materiële steun van het Italiaanse regime van Mussolini. Cagoule vermoordde in Frankrijk antifascistische tegenstanders, informanten en agenten in opdracht van Italië.
Is het nieuw dat terroristen uit het buitenland komen?
In de zomer van 1905 pleegde Antwerpenaar Edward Joris in Constantinopel een aanslag op de Ottomaanse sultan. De ontploffing kostte het leven aan 26 mensen, voor het merendeel koetsiers en soldaten.
In 1934 pleegden Kroatische nationalisten in Marseille een geslaagde moordaanslag op koning Alexander van Joegoslavië. In oktober 1978 vuurden Palestijnen op een vliegtuig dat van Parijs naar Israel vloog. In de jaren 1990, pleegde de Algerijnse groepering Islamique Armée verschillende aanslagen op het Franse vasteland en in de voormalige Franse kolonie.
In de jaren 1950 en 1960 pleegde het Algerijnse Front de la Libération Nationale (FLN) aanslagen op het Franse vasteland in naam van onafhankelijkheid voor Algerije. Als tegenreactie pleegde het Franse l’Armée Secrète aanslagen op Algerijnse nederzettingen en probeerde de door Europese kolonisten opgerichte groepering op 22 augustus 1962 zelfs om president Charles de Gaulle te vermoorden in een poging de Algerijnse onafhankelijkheid af te remmen.
Was terrorisme vaker zo willekeurig?
Ja. In februari 1894 gooide de anarchist Emile Henry een bom in het drukbevolkte café Terminus in Parijs. En terwijl het Algerijnse Front de la Libération Nationale vooral politie en militairen tot doelwit had, maakte de groepering ook veel burgerslachtoffers door bommen in cafés in Parijs te plaatsen.
Aanslag op onze waarden
In de nasleep van de moordaanslag op de Amerikaanse president William McKinley in 1901 omschreef Theodore Roosevelt de verantwoordelijke terroristen als “misdadigers tegen de menselijkheid”. In 1937 werd terrorisme op een internationale conferentie op een gelijkaardige manier omschreven, en pleitte Frankrijk voor een internationaal verbond tegen terrorisme. Het voorstel werd door 24 landen aanvaard maar nooit uitgevoerd.
De huidige dreiging van jihadistische terroristen wordt door politieke leiders wereldwijd aanzien als een bedreiging voor de fundamentele waarden van onze samenleving. En Parijs staat symbool voor die waarden. De oproep om nu voor onze waarden te vechten, is dezelfde als die in de jaren 1930, toen Frankrijk de oorlog verklaarde aan het opkomende fascisme dat een bedreiging was voor “vrede, brood en vrijheid.”
