Middenin de Gentse Plantentuin, onder een gigantisch kunstwerk van ROA, zwaaien op zaterdag 3 oktober de deuren open van een nieuw museum. Op een boogscheut van het S.M.A.K. en het MSK, kun je aan de rand van het Citadelpark nu ook het GUM bezoeken, het Gents Universiteitsmuseum.
Foto: Anton Corlazolli
‘Voor mij is het GUM een combinatie van een soort wonderkabinet en een bibliotheek’, vertelt directeur Marjan Doom enthousiast wanneer ze me vroeg in de ochtend opwacht in het nog volledig verlaten museum. ‘Hier krijg je niet het eindresultaat van de wetenschap te zien, maar de weg ernaartoe.’
Het bezoek stond oorspronkelijk al in maart gepland, maar werd omwille van corona enkele maanden uitgesteld. ‘We hebben de extra tijd goed kunnen gebruiken om de hele opstelling coronaproof te maken’, vertelt ze. Naast de obligate ontsmettingsgel aan de ingang van het museum, krijgt elke bezoeker een pennetje mee om de touchscreens te bedienen en tissues om luidsprekers af te vegen. Daarnaast is reserveren noodzakelijk om het aantal bezoekers te beperken.
In een eerder interview wilde Doom nog niet veel kwijt over de manier waarop het museum zou worden opgebouwd. Wat me nu meteen opvalt is dat het ontwerp van de ruimte open is, dat er geen vaste route is waarlangs je verondersteld wordt te lopen, dat je hier zelf op ontdekking mag gaan. ‘De bezoeker wordt inderdaad weinig bij de hand genomen’, vertelt Doom. ‘Toch zit er een logische structuur in het museum. De permanente tentoonstelling draait rond zeven thema’s – chaos, twijfel, model, meten, verbeelding, kennis en netwerk – die een leidraad vormen doorheen twee verdiepingen. De volgorde waarin je ze doorloopt mag je zelf bepalen. Op de ene verdieping staat vooral de wetenschappelijke methodiek centraal, op de andere wetenschap in de context van de maatschappij.’
Elk thema is opgebouwd rond een sleutelstukkentafel waarop een achttal objecten of objectgroepen uit zowel harde als zachte wetenschappen naast elkaar te vinden zijn. Hoeveel informatie je daarover wil, heb je zelf in de hand. Je kan kijken naar een filmpje waarin een ambassadeur van de UGent (waaronder Johan Braeckman, Petra De Sutter en Hetty Helsmoortel) het thema toelicht vanuit een van de objecten, je kan luisteren naar audiofragmenten over het thema, je kan grasduinen in een digitale catalogus. ‘Heb je alle voorwerpen op alle tafels bekeken, dan heb je de kern van het museum mee’, vertelt Doom.
Uiteraard is er in het GUM veel meer te zien dan zeven keer acht sleutelvoorwerpen. ‘Het academische erfgoed van de UGent telt zo’n 400.000 objecten’, vertelt Doom. ‘Wij selecteerden er daar zo’n 800 van die we niet alleen op maar ook in de kabinetten rond de tafels tentoonstellen. Daar komen zijthema’s aan bod en vind je zelfs enkele spielereien waarbij de link met het thema soms iets minder evident is.’
Zowel bij het binnenkomen als bij het verlaten van het museum krijg je een film te zien van Brusselse cineaste Sarah Vanagt. De ene gaat over de zoektocht van de mens naar instrumenten om de wereld te ontdekken. Voor de andere vroeg ze wetenschappers, kunstenaars en kinderen om te voorspellen waar de wetenschap de samenleving naartoe zal brengen. Verder is er ook een salon voorzien waar onderzoekers en bezoekers in contact kunnen komen met elkaar. ‘Het is niet de bedoeling dat onderzoekers een voordracht of lezing komen geven, maar dat ze bijvoorbeeld een object uit hun onderzoek meebrengen, daar wat uitleg over geven en vragen beantwoorden.’
Jan van Eyck, 'Madonna met kanunnik Van der Paele', geometrische schema's in compositie en perspectief © arch. Patrick Seurinck - Musea Brugge, www.lukasweb.be – Art in Flanders. Foto: Hugo Maertens.
Samen met de permanente collectie zwaaien een verdieping lager ook de deuren van de eerste tijdelijke tentoonstelling open. ‘In Van Eyck in de Diepte zetten we kunst en wetenschap naast elkaar’, vertelt Doom. ‘Nog tot eind juni tonen we hoe architect Patrick Seurinck de schilderijen van Van Eyck aan een wetenschappelijke analyse onderwierp om te achterhalen waarom de schilder de wetten van het perspectief soms negeerde, maar er toch in slaagde harmonieuze werken af te leveren.
Vanaf zaterdag 3 oktober is het museum de hele maand gratis te bezichtigen. Voor alle mogelijke vragen kun je terecht op www.gum.gent
Lees ook: Gent krijgt een eigen wetenschapsmuseum
Eos sprak vorig jaar al met directeur Marjan Doom over het nieuwe - toen nog in te richten - Gents Universiteitsmuseum: ‘Onze topstukken zijn niet de duurste of oudste, het zijn de stukken die het meeste vertellen’.
