Samen met een bevriend informaticus ontwikkelde radiotherapeut-oncoloog Philippe Westerlinck (UZ Luik) de Cancer Risk Calculator. Deze gratis app moedigt je aan om proactieve gezondheidsbeslissingen te nemen om je risico op kanker te verkleinen.
Waar kwam de drang vandaan om deze app te ontwikkelen?
‘Elke dag kom ik in contact met kankerpatiënten die me de vraag stellen: hoe komt het dat ik deze kanker gekregen heb? Een in mijn ogen niet meer dan menselijke vraag die me bleef bezighouden. Patiënten hebben vaak weinig zicht op de factoren die een impact hebben op de ontwikkeling van kanker, en al zeker niet op de verhoudingen tussen de verschillende risicofactoren. Zo weet iedereen dat roken de kans op longkanker vergroot, maar kan niemand zeggen hoe groot die kans precies is. Hetzelfde gaat op voor overgewicht. Men weet dat dit nefast is voor de gezondheid, maar niet dat het je kans op kanker verhoogt en al helemaal niet over welke kankers het dan gaat. Met behulp van deze in het Nederlands beschikbare tool willen we mensen informeren over hun risicofactoren en de impact hiervan.’
‘Wist je dat je je kans op halstumoren kan verkleinen door regelmatig je tanden te poetsen?’
‘Ons model is gebaseerd op alle risicofactoren die we in de literatuur konden vinden voor 38 verschillende kankers. Voor elke kanker maakten we de oefening welk percentage te wijten is aan wijzigbare risicofactoren. Daar voegden we 137 andere gepubliceerde en gevalideerde modellen aan toe. Aan de hand van onze tool kan je zien tot welke risicocategorie je behoort. We hopen dat dit hulpmiddel de kloof overbrugt tussen de medische kennis over kanker enerzijds en wat de gemiddelde patiënt weet anderzijds.’
Wat viel op toen je de tool zelf gebruikte?
‘Ik heb een aantal moedervlekken, wat een risicofactor is voor melanomen. Mijn risico viel echter in het niets bij dat van mijn medeontwikkelaar: hij is namelijk in het bezit van een bos rood haar en veel sproeten, wat hem veel hoger inschaalt voor de kans op huidtumoren. Ook al geeft onze applicatie niet aan of dit daadwerkelijk zal gebeuren, toch stond hij ervan te kijken hoeveel groter zijn risico is ten opzichte van iemand met pakweg een zwarte haardos.’
Je hoopt dat mensen zich aan de hand van deze tool op preventieve gezondheidsmaatregelen zullen richten. Kan je een voorbeeld geven?
‘Sommige wijzigbare risicofactoren zijn goed gekend, zoals roken. Andere, zoals overgewicht, zijn dat minder. Wist je dat je je kans op halstumoren kan verkleinen door regelmatig je tanden te poetsen? Dagelijks bewegen heeft niet alleen een goede cardiovasculaire impact, maar biedt ook bescherming tegen eender welke vorm van kanker. Hetzelfde geldt voor het drinken van voldoende water. Het zijn stuk voor stuk verbanden die vaak niet gelegd worden.’
Wat raad je gebruikers aan die ontdekken dat ze een verhoogd risico lopen op een bepaalde kanker?
‘Het is belangrijk om te beseffen dat het een louter informatieve applicatie is. Ze zegt niet of je daadwerkelijk kanker zal ontwikkelen, ze geeft enkel een indicatie of je een hoger risico loopt in vergelijking met mensen van dezelfde leeftijd, hetzelfde geslacht en dezelfde etnische groep. Voel je je toch ongerust, bespreek het resultaat dan met je huisarts. Bovendien is het van belang om steeds goed naar de context te kijken. Een man van zeventig die weinig risicofactoren heeft voor prostaatkanker, maar wel voor pancreaskanker, loopt toch een vele malen hoger risico op prostaatkanker omdat die ziekte zoveel voorkomt. Maar dan is het op zijn beurt ook weer belangrijk op te merken dat veel prostaatkankers laaggradig en traaggroeiend zijn en mogelijk weinig hinder opleveren. Ten slotte is het ook cruciaal om klinische evaluatie mee in acht te nemen. Stel dat blijkt dat je een hoge kans hebt op huidkanker maar dat na inspectie bij de dermatoloog blijkt dat er niets aan de hand is, dan hoef je je geen zorgen te maken.’
De app zal de komende tijd gevoed worden met nieuwe modellen, zodat de tool steeds fijnmaziger wordt.
‘Dat klopt, voor elke kankersoort willen we de verschillende risicofactoren aanduiden. Op die manier zal je bijvoorbeeld snel kunnen zien bij welke kankers een risicofactor als roken een impact heeft. Belangrijk om te benadrukken is dat we een sterke privacy vooropstellen. Niets van wat je in deze tool ingeeft, wordt gelezen door ons, gedeeld met derden of doorgegeven aan Apple of Google.’
Wil je de app testen? De Cancer Risk Calculator is zowel beschikbaar voor Android als voor Apple.
