Menig ouder worstelt met de vraag: stuur ik mijn kind naar de opvang op school of niet? De overheid besliste om de lessen op te schorten maar wel opvang te voorzien. Daarover werd niet heel duidelijk gecommuniceerd. Aanvankelijk was de boodschap dat opvang voorzien was voor wie in de zorgsector werkt (en dus hard nodig is) en voor mensen die geen ander alternatief hebben dan de grootouders op de kinderen te laten passen. Door de verhoogde kwetsbaarheid van ouderen moet dat zeker worden vermeden. Maar in De Standaard liet minister Ben Weyts optekenen dat er voor elk kind plaats is op school. Wat doe je dan als ouder?
Het opschorten van de lessen is één van de meest omstreden maatregelen die de overheid aankondigde. De Belgische aanpak schippert tussen die van landen als Frankrijk en Italië, waar scholen al eerder dicht gingen, en het Verenigd Koninkrijk, waar de scholen tot nader order gewoon open blijven. Nederland besliste recent ook om scholen vanaf vandaag te sluiten.
Kinderen als motor
In hoeverre het sluiten van scholen een zinvolle maatregel is, is niet duidelijk.
‘We weten niet precies in welke mate kinderen bijdragen aan de verspreiding van het virus’, zegt viroloog Kevin Ariën (Instituut voor Tropische Geneeskunde). ‘Het enige dat we op dit moment zeker weten, is dat contact vermijden helpt om het virus in te dijken. Als je dat strikt doortrekt naar scholen, dan zouden die moeten sluiten én geen opvang voorzien, zoals dat in verschillende landen het geval is. De komende dagen zullen moeten uitwijzen of onze tussenoplossing volstaat.’
Voor andere ziektes, zoals de gewone griep is de rol van kinderen duidelijker. De jaarlijkse griepepidemie vertoont een knik tijdens de krokusvakantie. ‘Voor de griep is het een uitgemaakte zaak dat kinderen de motor van de epidemie zijn’, zegt viroloog Steven Van Gucht (Sciensano). ‘Het virus verspreidt zich bij kinderen en bouwt infectiedruk op. Vervolgens raakt een deel van de ouders geïnfecteerd, en in een derde golf een nog kleiner deel van de grootouders. Scholen sluiten of kinderen vaccineren heeft daardoor een groot effect of het verloop van een griepepidemie bij de rest van de bevolking.’
'Bij de gewone griep zijn kinderen duidelijk de motor van de epidemie. Dat is bij Sars-CoV-2 minder duidelijk.' viroloog Steven Van Gucht (Sciensano)
‘Het is echter een denkfout om dat concept door te trekken naar het Sars-CoV-2 virus’, vervolgt Van Gucht. ‘Kinderen hebben vaak nog nooit de gewone griep gehad, waardoor het virus bij hen makkelijker aanslaat dan bij volwassenen, die vaak al enkele keren griep hebben doorgemaakt. Maar Sars-CoV-2 is een nieuw virus waarvoor niemand immuun is. Het heeft bijgevolg geen kinderen nodig om aan infectiekracht te winnen. Daarom is de toegevoegde waarde van scholen sluiten om Covid-19 te bestrijden onduidelijk. We kunnen die maatregel op dit moment nog onvoldoende onderbouwen. Maar wanneer andere landen die maatregel nemen, wordt de druk groot om hetzelfde te doen. Het effect zullen we pas later kunnen berekenen.’
Groepsimmuniteit
‘Scholen volledig sluiten is niet nodig’, zegt epidemioloog Pierre Van Damme (UAntwerpen). ‘Er is een groot risico dat kinderen dan bij kwetsbare grootouders terecht komen, en het legt een zware last op mensen in de zorgsector en andere essentiële beroepen. Zelfs het opschorten van de lessen had voor de experts niet gehoefd, maar de politiek heeft er anders over beslist.’ Van Damme wijst op de rol die scholen kunnen spelen bij het opbouwen van zogenoemde groepsimmuniteit: wanneer een voldoende groot deel van de bevolking immuun is tegen een ziekte, kan die zich minder makkelijk verspreiden. Om nog onduidelijke redenen worden kinderen nauwelijks ziek van het Sars-Cov-2 virus. ‘Op scholen circuleert het virus in een bevolkingsgroep waarbij de kans op ernstige gevolgen en dus een belasting van ons gezondheidszorgsysteem erg laag is’, zegt Van Damme. ‘Zo kunnen de kinderen een belangrijke bijdrage leveren tot die groepsimmuniteit.’
‘Dat betekent uiteraard niet dat we ‘corona parties’ moeten organiseren met jonge kinderen’, zegt Van Damme. ‘We moeten niets versnellen. Maar de infectie verspreidt zich sowieso en volgens een schatting van het Duitse Robert Koch Instituut zal 60 à 70 procent van de mensen de infectie vroeg of laat oplopen. Dan bij voorkeur laat, om ons gezondheidszorgsysteem niet te overbelasten. Groepsimmuniteit kan daar een rol bij spelen, maar veel zal ook afhangen van hoe het virus reageert op licht en warmte en daardoor vanzelf verdwijnt.’
Vertrouwde contacten
Het is nog de vraag hoe de opvang op scholen zal worden georganiseerd. Als kinderen uit verschillende klassen daardoor samen komen te zitten, heeft dat mogelijk een averechts effect. ‘Een klaslokaal of school is een vaste groep van personen, een beetje zoals een familie, en die hoef je niet uit elkaar te trekken’, zegt Van Gucht. ‘Het vermengen van groepen is te vermijden, want dat creëert extra mogelijkheden voor virusverspreiding.’
'Het is belangrijk het mengen van groepen te vermijden en kinderen in hun vertrouwde omgeving te houden, thuis of op school' epidemioloog Pierre Van Damme (UAntwerpen)
Samen met buren of vrienden opvang organiseren voor kinderen die anders minder met elkaar in contact zouden komen, is dus niet optimaal. ‘Ouders van kinderen uit dezelfde klas zouden wel kunnen afspreken om opvang te voorzien voor één of twee klasgenootjes’, zegt Van Gucht. ‘Dat creëert weinig nieuwe contacten en ontlast de ouders.’
Van Damme beaamt dat: ‘Het is belangijk de kinderen in een vertrouwde ‘silo’ te houden met hun gebruikelijke contacten, thuis of op school.’
