Dikkere moeders krijgen ‘oudere’ baby’s

Aan het uiteinde van onze chromosomen bevinden zich de telomeren, stukjes DNA die ons genetisch materiaal beschermen. Er is een verband tussen de lengte van die telomeren en veroudering: telkens als cellen delen, worden de telomeren iets korter. Cellen met kortere telomeren hebben minder delingen voor de boeg en dus een kortere levensverwachting. Wetenschappers van de Universiteit Hasselt ontdekten dat de baby’s van moeders met overgewicht geboren worden met kortere telomeren.

De onderzoekers volgden meer dan 740 moeders - met en zonder overgewicht - en hun baby’s. Ze stelden vast dat voor elk punt dat de BMI van de moeders toenam, de telomeren gemiddeld 0.5 procent korter waren. ‘Dat komt op een totaal van 10.000 basenparen – de gemiddelde telomeerlengte van een pasgeborene – overeen met een afname met ongeveer 50 basenparen’, licht Dries Martens (UHasselt) toe.

Dat effect is echter een gemiddelde voor de hele groep.

Wanneer de wetenschappers de groep opsplitsten, dan bleek het verband tussen BMI en telomeerlengte sterker te zijn bij vrouwen met overgewicht (BMI hoger dan 25) en obesitas (BMI hoger dan 30), en afwezig bij vrouwen met een normaal gewicht. De telomeren van baby’s van obese moeders bleken 5.5 procent korter dan bij baby’s van moeders met een normaal gewicht.

Kortere levensverwachting

Uit eerder onderzoek blijkt dat onze telomeren per jaar 32 à 45 basenparen korter worden. Een afname met 50 basenparen komt dus overeen met wat we normaal op 1.1 á 1.6 jaar verliezen.

‘Hoewel alle pasgeborenen even oud zijn, hebben ze op moleculair niveau een andere biologische leeftijd’, zegt prof. dr. Tim Nawrot (UHasselt). ‘De baby’s van moeders met overgewicht en obesitas zijn op moleculair niveau ouder. Hun cellen hebben een kortere levensverwachting.’

Het precieze effect van de kortere telomeren op de levensverwachting van de baby’s is onduidelijk. ‘Een kortere telomeerlengte wordt geassocieerd met ouderdomsziektes zoals hart- en vaatziektes en diabetes’, zegt Nawrot. ‘Dit onderzoek ondersteunt de hypothese dat het gewicht van de moeder een impact heeft op de ‘foetale programmering’, en zo op de ontwikkeling van ziektes op latere leeftijd. De preventie van ziektes begint dus al voor de conceptie.’

‘We verwachten dat er een verband is tussen telomeerlengte en levensduur’, zegt Martens. ‘Bij zebravinken is aangetoond dat dieren met kortere telomeren een kortere levensverwachting hadden. Studies die mensen zo lang opvolgen, zijn er echter nog niet.’