‘Een hoge bloeddruk is niet altijd tijdelijk, niet normaal en al zeker niet onschuldig’

Hoge bloeddruk blijft een van de grootste risicofactoren voor hart- en vaatziekten en daardoor een van de belangrijkste doodsoorzaken wereldwijd. Hoe kan het dan dat tachtig procent van de patiënten geen goede behandeling krijgt?

‘Hypertensie wordt wel eens een ‘stille doder of moordenaar’ genoemd omdat de aandoening in veel gevallen jarenlang zonder symptomen blijft en mensen vaak niet weten dat ze hoge bloeddruk hebben. En als er al symptomen opduiken, zijn die vaak atypisch zoals hoofdpijn, een bloedneus, oorsuizen of nachtelijk plassen.’

‘Wat ook een rol speelt is dat zowel artsen als patiënten soms wel weten dat er sprake is van hoge bloeddruk, maar nog even wachten met bloeddrukmedicatie, bijvoorbeeld omdat ze eerst willen proberen om de bloeddruk onder controle te krijgen door de levensstijl aan te passen, wat een correcte keuze kan zijn. Helaas volgen patiënten die adviezen niet altijd even strikt op en helpen de levensstijlaanpassingen ook niet altijd voldoende.’

Uit het rapport van de Wereldgezondheidsorganisatie komt naar voor dat als patiënten medicatie voorgeschreven krijgen, de helft van de patiënten zich niet strikt aan de therapie houdt. Dat is verantwoordelijk voor minstens 200.000 sterfgevallen per jaar in Europa alleen al. Wat zijn de voornaamste oorzaken van dat gebrek aan therapietrouw? 

‘Vaak is dat onbewust omdat patiënten de medicatie niet correct innemen of vergeten om allerlei redenen. Dat neemt niet weg dat in België meer dan een derde van de mensen die een behandeling voorgeschreven kreeg, er al na zes maanden bewust vroegtijdig mee stopt en de helft na een jaar, en dat sommigen er zelfs helemaal niet aan beginnen. Soms omdat ze last of schrik hebben voor de bijwerkingen ervan, ze onvoldoende inzicht hebben in het belang van een goede bloeddrukcontrole, ze tevreden zijn met een nog mild hoge bloeddruk, of ze het medicatieschema te omslachtig vinden. Helaas werken antihypertensiva alleen goed als ze correct worden ingenomen.’

Hoe kan therapietrouw worden verhoogd?

‘Therapietrouw is van het grootste belang en blijft een vaak over het hoofd geziene uitdaging, terwijl er veel kan worden bereikt met een goede patiëntenvoorlichting. Het is essentieel dat mensen de impact van hun aandoening volledig begrijpen, weten welke behandeling er nodig is en hoe de voorgeschreven behandeling strikt te volgen voor een effectieve controle van hun hypertensie.’

‘Mensen moeten ook inzien dat een hoge bloeddruk niet altijd tijdelijk is, bij het ouder worden helemaal niet perfect normaal is, en al zeker niet onschuldig. Het is ook goed te weten dat de levensstijl aanpassen kan helpen om de bloeddruk te verlagen en dat bij een milde hypertensie dat soms al voldoende kan zijn. Maar als gezonder leven na drie tot zes maanden onvoldoende effect heeft en hun globale cardiovasculaire risico verhoogd is, medicatie echt wel aangewezen is. Dat geldt ook voor patiënten waarvan de genetische achtergrond een rol speelt in het verhaal van hypertensie.’

‘Daarnaast kan een vereenvoudiging van de medicamenteuze behandeling zoals met singlepill combinaties een verschil uitmaken, net zoals reminders via apps en andere eenvoudige hulpmiddeltjes.’

Wat zijn de concrete gevolgen van het niet strikt opvolgen van de voorgeschreven behandeling?

‘Hypertensie kan op lange termijn tal van organen aantasten, zoals het hart, de hersenen, de nieren en de ogen. Dat kan het risico verhogen op hartaandoeningen en beroertes, die wereldwijd de belangrijkste oorzaken van ziekte en overlijden zijn. Hoge bloeddruk kan ook leiden tot een verwijding van de bloedvaten of een scheur in de wand ervan, een verminderde nierfunctie of schade aan het gezichtsvermogen. Omdat al die schade onomkeerbaar kan zijn en de levenskwaliteit kan beïnvloeden, is het belangrijk om een normaal bloeddrukniveau te bereiken en te behouden.’