Het coronavirus valt ook de nieren aan

Beeld: Op de foto links is een gezonde nier te zien. Op de foto rechts is een nier te zien die is aangetast door het coronavirus. Het turquoise weefsel is littekenweefsel.

Het coronavirus kan ook de nieren beschadigen. Dat wisten onderzoekers al langer dan vandaag, maar wat er precies mis loopt in de nieren was nog koffiedik kijken. Om dat uit te vissen, onderzochten Nederlandse en Duitse wetenschappers het nierweefsel van overleden covid-19-patiënten die op intensieve zorg waren opgenomen. Het weefsel bevatte veel littekenweefsel, meer dan dat van patiënten die met een andere luchtweginfectie op intensieve zorg waren beland en dan dat van controlepersonen. Littekenweefsel kan leiden tot een verminderde nierfunctie. In het ergste geval zelfs tot ernstig nierfalen. 

Om te achterhalen waar de schade precies vandaan komt, kweekten de onderzoekers mininiertjes in het lab. Deze nierorganoïden zijn afkomstig uit stamcellen en bevatten verschillende typen niercellen, maar geen immuuncellen. Daardoor konden de onderzoekers alleen de directe effecten van het virus op de niercellen zien wanneer ze de niertjes infecteerden met SARS-CoV-2, en niet de eventuele effecten door het immuunsysteem, zoals een overreactie.

De onderzoekers stelden vast dat er ook hier meer littekenweefsel te zien was en meer signalen die leiden tot de vorming van littekenweefsel. Het littekenweefsel ontstaat doordat virusdeeltjes bij een infectie de niercel binnendringen. Ze gebruiken de cel als fabriek voor de productie van nieuwe virusdeeltjes. Dit veroorzaakt stress in de cel, omdat de normale biochemische processen verstoord raken, en een ontstekingsreactie in het weefsel, wat leidt tot de aanmaak van bindweefsel en collageen en tot het ontstaan van littekenweefsel in de nieren.

‘De geïnfecteerde nierorganoïden laten zien dat de schade wordt aangericht door het virus zelf, en niet alleen door een overreactie van het immuunsysteem’, vertelt hoofdonderzoeker Jitske Jansen van het Radboudumc. ‘Hiermee hebben we een nieuw stukje van de puzzel die aantoont welke directe schade het coronavirus in het lichaam kan aanrichten.’

De studie bevestigt de resultaten van een groot Amerikaans onderzoek waaruit eerder al bleek dat patiënten die een coronabesmetting hadden opgelopen met milde klachten, 15 procent meer risico liepen op het ontwikkelen van ernstige nierproblemen dan wie niet door het virus was getroffen.