Over de vaginale gezondheid is nog bizar weinig bekend. Nochtans spelen miljoenen bacteriën in de vagina een cruciale rol in onze gezondheid. Doctoraatsonderzoekster Sarah Ahannach is betrokken bij het Isala project, een uniek citizenscienceproject van de Universiteit Antwerpen dat het vrouwelijke microbioom beter wil begrijpen.
De afgelopen 40 jaar zijn er geen grote doorbraken geweest in het behandelen van blaas- en vaginale infecties. Terwijl bacteriën in de vagina ontzettend belangrijk zijn om ons te beschermen tegen infecties, blaasontstekingen, soa’s,… en we vermoeden dat ze ook een grote rol spelen bij vruchtbaarheid en gezonde zwangerschappen. Alleen… we weten het niet zeker. Met Isala willen we hier verandering in brengen.
Ik hoor je al denken, wie zijn toch deze gezichten achter Isala. Wel, het idee is ontstaan in de onderzoeksgroep van professor Sarah Lebeer. En vanaf de start waren we ons bewust over de gevoeligheid van het onderwerp. Want het is niet dat we vandaag zomaar praten over vagina’s tussen de soep en patatten. Daarom bestaat ons Isala-team uit niet alleen microbiologen, bio-informatici en bio-ingenieurs, maar ook gynaecologen, huisartsen en een communicatieteam.
Microbioomonderzoek in mijn onderbroek
Volgens de Verenigde Naties zullen er in 2050 wereldwijd meer mensen sterven door antibioticaresistente bacteriën dan door kanker. En toch zijn er nog steeds belangrijke leegtes in de wetenschappelijke kennis rond gezonde alternatieven voor het gebruik van antibiotica of andere strategieën om onze immuniteit te verhogen. We denken dat een belangrijke sleutel waarschijnlijk bij het microbioom ligt. Maar wat is dat toch… dat microbioom? Het microbioom is de verzamelnaam voor alle micro-organismen in en op de mens.
Wel, dat microbioom gaan wij met Isala onderzoeken. Iedereen die meedoet krijgt een unieke Isala-kit thuis gestuurd en daarin zit alles dat ze nodig hebben om deel te nemen aan het onderzoek. Want geschiedenis schrijf je niet zomaar. We doen dus echt beroep op de deelneemsters om op enkele momenten in hun cyclus ‘swabs’ – dat zijn een soort wattenstaafjes – af te nemen van hun vagina, huid en speeksel. We hebben er specifiek voor gekozen om de deelneemsters zelf hun stalen te laten afnemen. In de privacy van hun eigen badkamer. Omdat we met Isala vrouwen willen empoweren hun eigen vaginale gezondheid in handen te nemen. Uiteraard leggen we alles goed uit in een eenvoudige brochure en staan we paraat voor alle vragen.
Op basis van een uitgebreide vragenlijst die we de deelneemsters bij de start van het project laten invullen, kunnen we nagaan of er een verband is tussen de bacteriën in de swabs en de leefomstandigheden, voeding, algemene gezondheid,... Zo hopen we op termijn andere vrouwen te helpen met concrete tips om hun gezondheid te verbeteren. Dankzij hypermoderne onderzoekstechnieken zal het DNA van de micro-organismen in de swabs beter onderzocht kunnen worden dan ooit tevoren. Aan het einde van het onderzoek sturen we iedereen een overzicht van hun persoonlijke en unieke microbioom.
Zijn lactobacillen de poortwachters van ons vaginale microbioom?
Op basis van eerdere studies, lijkt bij de grote meerderheid van gezonde, vruchtbare vrouwen (vanaf de puberteit) het vaginale microbioom gedomineerd te worden door Lactobacillus soorten. Deze melkzuurproducerende Lactobacillus bacteriën worden al langer bestudeerd, voornamelijk met microscopie. Recent kunnen we met moleculaire technieken gedetailleerd kijken naar de gehele microbiële gemeenschap en niet enkel de micro-organismen die in het laboratorium gekweekt kunnen worden.
Hoewel er nog maar heel weinig geweten is over wat een gezonde vaginale gemeenschap ‘gezond’ maakt, zijn er wel al heel wat studies die aantonen dat de afwezigheid van Lactobacillus soorten wijst op een verstoring. Deze verstoring wordt vaak beschreven als vaginale dysbiose. Naast een verhoogd risico op besmetting met en overdracht van soa’s, wordt deze uitputting van vaginale lactobacillen gelinkt met andere belangrijke aandoeningen zoals vroeggeboorte, ontsteking van het kleine bekken, onvruchtbaarheid, postpartum infecties van moeder en kind en verschillende symptomen die onze levenskwaliteit beïnvloeden. Deze risico's zijn wereldwijd relevant en hebben dringend meer wetenschappelijke aandacht nodig. Daarom zijn de ambities van Isala groot. En belangrijk.
Isala, a boss lady
Isala is genoemd naar Isala Van Diest (1842-1916), de allereerste vrouwelijke arts in België. Ze moest in Duitsland studeren omdat er op dat moment geen vrouwen werden toegelaten tot Belgische universiteiten. Maar ze hield vol. En ze schreef geschiedenis. Want dankzij haar verscheen in 1884 een Koninklijk Besluit dat vrouwen in België toeliet om arts te worden. Daarom hebben we ons citizenscienceproject vernoemd naar deze sterke dame, omdat we ook op zoek zijn naar vrouwen die geschiedenis willen schrijven.
Shout-out naar alle vrouwen in STEM
Wetenschappelijk onderzoek was tot niet zo lang geleden vaak een mannenwereld en dus was er weinig interesse in het vaginale microbioom. Kortom, als je zelf geen vagina hebt, kunnen we niet van je verwachten dat je weet hoe menstruatiekrampen aanvoelen en welke impact ze hebben op ons dagdagelijkse leven. Daarom willen we de impact van een wetenschappelijk onderzoeksteam dat voornamelijk uit vrouwen bestaat in de kijker zetten en dus andere onderzoeksvragen stellen met betrekking tot de vrouwelijke gezondheid. Zo willen we ook meisjes en jonge vrouwen overtuigen om voor STEM-richtingen te kiezen.
Isala breekt taboe
Naast het voeren van legendarisch wetenschappelijk onderzoek, willen we ook awareness creëren en vrouwen empoweren rond het belang van vaginale gezondheid. We willen tools ontwikkelen om dit intieme onderwerp uit de taboesfeer te halen en vrouwen te sensibiliseren om hun vaginale gezondheid ernstig te nemen. We willen vaginale gezondheid bespreekbaar maken onder zowel vrouwen als mannen because this is a non-pink revolution.
Ben jij een vrouw die echt het verschil wilt maken voor je eigen gezondheid en die van duizenden andere vrouwen?
Neem dan deel aan Isala. Registreer je via onze website: https://isala.be/
