Onderzoekers hebben het moleculaire mechanisme achter het effect van rook op de longen ontdekt.
Dat roken ongezond is, dat weten we allemaal. Langdurige inademing van rookdeeltjes veroorzaakt wereldwijd een op de acht sterfgevallen en wordt al lang in verband gebracht met de ontwikkeling van longkanker. Maar wat er nou precies gebeurt met onze longen wanneer ze in aanraking komen met rook, was tot dusver nog onduidelijk. Nieuw onderzoek gepubliceerd in het tijdschrift Science Advances geeft meer inzicht in de onderliggende moleculaire mechanismes achter dit fenomeen.
Het team heeft gebruik gemaakt van muizen en menselijke cellen om het effect van blootstelling aan rook te onderzoeken. De resultaten laten zien hoe ultrafijne roetdeeltjes in de lucht de zogeheten oxidatieve stress verhogen. We spreken van oxidatieve stress wanneer het lichaam wordt overspoeld door een teveel aan potentieel schadelijke, weefsel aantastende vrije moleculen, die gezonde cellen kunnen beschadigen en tot fysieke aftakeling kunnen leiden. Bij oxidatieve stress vindt er directe beschadiging van de mitochondriën plaats, de energiefabriekjes van onze cellen.
'Dit geldt niet alleen voor tabaksrook, maar ook voor rook uit houtvuur of de industrie'
De ultrafijne deeltjes zorgen ervoor dat het immuunsysteem minder in staat is om infecties en ziektes te bestrijden, waardoor de kans op longkanker toeneemt en kankeruitzaaiingen aangewakkerd kunnen worden. Toen de onderzoekers de door rook beschadigde immuuncellen van een groep muizen naar een andere overbrachten, ontwikkelden dertien van de vijftien muizen van de laatste groep ook longkanker, met vroege uitzaaiingen. Dit suggereert dat de rookdeeltjes de immuuncellen als het waren ‘herbedraden’ waardoor hun werking afneemt en de ontwikkeling van longkanker versnelt.
Rook in andere vormen
Hoogleraar eerstelijnsgeneeskunde Niels Chavannes (Leids Universitair Medisch Centrum): ‘Deze studie laat zien dat ultrafijne roetdeeltjes in rook het immuunsysteem in de longen langdurig verstoren, zodanig dat de verdediging tegen longkanker en uitzaaiingen daarvan wordt verminderd. Het is goed om te beseffen dat dit niet alleen voor tabaksrook geldt, maar bijvoorbeeld ook voor rook uit houtvuur of de industrie. Dit mechanisme, waarbij de functie van mitochondriën in longmacrofagen wordt verstoord door ultrafijne roetdeeltjes, was nog niet eerder opgehelderd.’
Hoogleraar Longgeneeskunde Joachim Aerts (Erasmus MC): ‘Deze publicatie sluit goed aan bij ander recent werk gepubliceerd tijdens het ESMO-congres. Beide studies tonen aan dat dat expositie aan ultrafijnstof kan leiden tot longkanker en dat het mechanisme te maken heeft met een effect op het immuunsysteem, elke studie met zijn eigen focusgebied. Ondanks dat dit nog vroege studies zijn, benadrukt dit onderzoek nog eens extra dat het van het grootste belang is dat wij ons beschermen tegen sigarettenrook en tegen luchtvervuiling.’
