Longkankerscreening gebeurt te snel en ondoordacht, zei de voorzitter van Domus Medica onlangs in Het Laatste Nieuws. Hoe zit dat?
Waar komt dit nieuws vandaan?
In theorie kunnen zware rokers zich laten screenen op longkanker. Daarom wordt er druk uitgeoefend op de overheid om preventieve longkankerscreenings te organiseren, zoals ze dat ook doen voor borstkanker, darmkanker en baarmoederhalskanker. Maar, lang niet iedereen is fan. Omdat longkankerscreening in de media komt, krijgen de al zwaarbelaste huisartsen mensen over de vloer die vragen naar zo’n screening, omdat ze zwaar roken of gerookt hebben. Begrijpelijk, want longkanker loopt zelden goed af.
Jeroen van den Brandt, voorzitter van de Vlaamse huisartsenvereniging Domus Medica, reageert in Het Laatste Nieuws van 10 juli 2024: ‘De meeste mensen weten niet dat zulke screenings niet zonder gevaar zijn en soms echt nadelen hebben voor de patiënt’. Van den Brandt haalt er de volgende cijfers bij: als je 1.000 mensen op longkanker screent, dan red je 3 levens, maar 6 mensen zullen onnodig een operatie ondergaan met mogelijke complicaties.
Hoe moet je dit nieuws interpreteren?
Voor de cijfers verwijst Domus Medica naar een nieuw rapport van het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE), een instelling die op vraag van de overheid onderzoek doet naar actuele thema’s. Het KCE onderzocht de vraag of het regelmatig screenen van zware (ex-)rokers met een CT-scan met lage bestralingsdosis doeltreffend, veilig en kosteneffectief is.
Uit dat rapport blijkt dat longkankerscreening de sterfte door longkanker en de algemene sterfte verlaagt met respectievelijk 21% en 5%.
- Omgerekend en toegepast op België betekent dat dat er per 1.000 personen die zich laten screenen, er 3 levens gered worden.
- Probleem is dat er heel wat vals-positieve resultaten zijn. Dat betekent: de scan toont een verdacht vlekje, dat achteraf geen kanker blijkt te zijn.
- Om daarachter te komen, zijn er een bijkomende scan of bijkomende onderzoeken nodig, zoals een kijkbuisonderzoek van de longen met biopsie, of zelfs een onnodige operatie (in 6 gevallen op 1.000).
- Dat geeft stress, angst, onnodige kosten en mogelijk complicaties van de uitgevoerde procedures. Precies zoals de huisartsenvereniging het aanhaalt.
Als je blijft roken, dan riskeer je op termijn ook andere kankers te ontwikkelen, zoals bijvoorbeeld keelkanker of blaaskanker, waarvoor niet gescreend wordt. Als je rookt, heb je bijvoorbeeld viermaal meer kans om blaaskanker te krijgen. Roken veroorzaakt ook hartproblemen, zoals een hartinfarct, en problemen met de bloedvaten, zoals etalagebenen.
Een roker kan je eigenlijk nooit geruststellen. Daarom is het beter om in te zetten op rookstop. Dat is veel efficiënter dan longkankerscreening.
Huisartsen willen zich graag inzetten voor de volksgezondheid, maar dan met maatregelen die doeltreffend zijn, zoals stoppen met roken. Dat schrijft Domus Medica op haar website. En daarvoor zijn geen dure scans nodig.
Conclusie
De ‘collateral damage’ van longkankerscreening is groot. Bij zware rokers redt screening wel enkele levens (3 op de 1.000 personen die zich laten screenen), maar dubbel zoveel mensen krijgen een ongunstig resultaat. Zij moeten door de mallemolen van medische onderzoeken tot een operatie toe, terwijl ze uiteindelijk geen longkanker blijken te hebben. Bovendien vergroot zwaar roken ook het risico op andere kankers, zoals blaas- en keelkanker. Je bloedvaten vernauwen ook sneller, waardoor je niet alleen sneller veroudert, maar ook risico loopt op hart- en vaatproblemen. Stoppen met roken is de beste manier om al die problemen, inclusief longkanker, te voorkomen.
