Reizen naar verre oorden heeft een onaangename bijwerking: je aanpassen aan een nieuwe tijdzone gaat vaak gepaard met een jetlag. Je voelt je vermoeid en hebt last van slaapproblemen en andere kwaaltjes. De oplossing daartegen ligt mogelijk in je maag.
Het is al langer bekend dat de oorzaak van een jetlag ligt in het verschil tussen je circadiaans ritme – de interne klok van je lichaam – en je omgeving. Maar uit recenter ontderzoek is gebleken dat je lichaam meerdere interne klokken heeft: bijna elke cel en weefsel heeft er een en elke klok vertrouwt op haar eigen reeks van signalen om zich te kalibreren – de klok van de hersenen bijvoorbeeld is afhankelijk van zonlicht, terwijl de klok van je organen wordt gekalibreerd rond etenstijd. Zijn verschillende circadiane klokken op verschillende manieren gekalibreerd, dan kunnen jetlagachtige symptomen ontstaan. De oorzaken daarvan zijn zeer uiteenlopend en komen steeds vaker voor naarmate je ouder wordt.
Tot nu toe was er weinig bekend over hoe de verschillende interne klokken van je lichaam elkaar beïnvloeden. Een team wetenschappers van de Northwestern University en het Santa Fe Institute onder leiding van Yitong Huang ontwikkelden een theoretisch model om de interacties tussen meerdere interne klokken te bestuderen dat ook rekening houdt met de complexe wisselwerking tussen de systemen. Het bestaat uit twee groepen van gekoppelde oscillatoren, waarbij de ene groep de centrale klok in de hersenen voorstelt die wordt gestuurd door licht, en de andere de perifere klokken die worden gestuurd door voedsel.
Met behulp van dit model kon het team onderzoeken hoe zo'n gekoppeld systeem verstoord kan raken en wat het effect erger maakt. Ze ontdekten dat veel voorkomende symptomen van veroudering, zoals zwakkere signalen tussen circadiane klokken en een lagere gevoeligheid voor licht, resulteren in een systeem dat kwetsbaarder is voor verstoringen en langzamer herstelt.
Schematische weergave van het theoretische model. Het bestaat uit twee groepen van gekoppelde oscillatoren, waarbij de ene groep de centrale klok in de hersenen voorstelt die wordt gestuurd door licht, en de andere de perifere klokken die worden gestuurd door voedsel.
Betere slaap via maag
Ze vonden ook een nieuwe methode om sneller te herstellen van een jetlag en soortgelijke verstoringen. Volgens hun resultaten loopt de weg naar een betere slaap via de maag. Het nuttigen van een uitgebreidere maaltijd in de vroege ochtend van de nieuwe tijdzone kan bijvoorbeeld helpen bij het overwinnen van een jetlag. Het voortdurend verschuiven van maaltijdschema's of 's nachts eten wordt afgeraden, omdat dit kan leiden tot het verkeerd afstellen van interne klokken.
De auteurs zijn van plan om ook de andere kant van de vergelijking te onderzoeken en de factoren te identificeren die resulteren in veerkrachtigere interne klokken. Zulke ontdekkingen zouden kunnen leiden tot aanbevelingen om jetlag te voorkomen of om het circadiane systeem gezond te houden tot op hoge leeftijd.
