Sommige mensen die het coronavirus opliepen, hebben aanhoudende klachten na hun infectie. Wie loopt het meeste risico op long covid?
De meeste mensen die besmet raken met het coronavirus krijgen milde, kortdurende klachten, acute luchtwegaandoeningen of vertonen helemaal geen symptomen. Sommigen hebben aanhoudende klachten na hun infectie. Dat laatste staat ook wel bekend onder de Engelse term ‘long covid’.
Wetenschappers doen nog steeds onderzoek naar long covid. Hoewel onze kennis erover groeit, is er nog veel onbekend. Hieronder lees je wat we er tot nu toe over weten: wie er gevaar loopt, hoe vaak het voorkomt en wat de effecten ervan zijn.
Als we weten wie risico loopt op long covid en de betrokken mechanismen kennen, kunnen we passende behandelingen ontwikkelen of maatregelen nemen in het vroege stadium van de ziekte om het verloop ervan te verbeteren.
Kwetsbaarheid
Long covid wordt gekenmerkt door verschillende symptomen, waaronder kortademigheid, vermoeidheid, hoofdpijn, en verlies van reuk en smaak. Een relatief grote studie naar 384 patiënten die met covid-19 in het ziekenhuis werden opgenomen, toonde aan dat 53 procent één tot twee maanden later nog steeds kortademig was, 34 procent een hoest had en 69 procent zich vermoeid voelde.
Een analyse van zelfrapportages via de COVID Symptom Study app, een app die in het Verenigd Koninkrijk gebruikt wordt om symptomen van geïnfecteerden te monitoren, suggereert dat bij 13 procent van de patiënten met covid-19 symptomen de symptomen meer dan vier weken aanhouden. 4 procent heeft na meer dan acht weken nog klachten.
Het is misschien niet verrassend dat mensen met een ernstiger ziekteverloop – met meer dan vijf symptomen – een verhoogd risico op long covid lijken te lopen. Ouderen en vrouwen lopen ook een hoger risico op langdurige klachten, evenals mensen met een hoge BMI.
De app-gebruikers behoren meestal tot de fittere kant van de bevolking. Het is dan ook verrassend dat zo'n groot deel van die mensen één tot twee maanden na de eerste besmetting mensen nog klachten heeft. Over het algemeen zijn dit niet de mensen die heel kwetsbaar zijn voor covid-19.
Ander onderzoek (dat nog in afwachting is van peer review) suggereert dat SARS-CoV-2 ook op lange termijn invloed kan hebben op de organen. Maar het profiel van de patiënten in dit onderzoek is anders dan dat van de mensen die symptomen meldden via de app.
In deze studie, waarbij onderzoekers keken naar een steekproef van 200 patiënten die waren hersteld van covid-19, vonden ze in 32 procent van de harten, 33 procent van de longen en 12 procent van de nieren van de mensen een lichte beschadiging. Bij 25 procent van de patiënten stelden ze een meervoudige orgaanbeschadiging vast.
De patiënten in deze studie hadden een gemiddelde leeftijd van 44 jaar. Een deel van hen maakt dus deel uit van de actieve beroepsbevolking. Slechts 18 procent was in het ziekenhuis opgenomen met covid-19, wat betekent dat er zelfs na een niet-hevige infectie orgaanschade kan optreden. Ook mensen zonder een onderliggende ziekte waarvan bekend is dat die leidt tot ernstiger covid-19, zoals type 2-diabetes en ischemische hartziekte, liepen orgaanschade op.
Onderzoek naar langetermijnsymptomen
Er zijn veel redenen waarom mensen maanden na een virale ziekte symptomen kunnen hebben. Maar het zal niet voor alle lichaamsdelen even makkelijk zijn om te achterhalen wat er precies aan de hand is.
Als de symptomen wijzen op een specifiek orgaan, is onderzoek relatief eenvoudig. Artsen kunnen de elektrische stroom rond het hart onderzoeken als iemand last heeft van hartkloppingen. Of ze kunnen de longfunctie controleren als kortademigheid het belangrijkste symptoom is. Om te bepalen of de nierfunctie is verslechterd, worden de componenten in het bloedplasma van een patiënt vergeleken met die in de urine. Zo kunnen artsen meten hoe goed de nieren afvalstoffen filteren.
Vermoeidheid is lastiger te onderzoeken. Een andere recente grootschalige studie heeft aangetoond dat vermoeidheid vaak voorkomt na covid-19 – in meer dan de helft van de gevallen – en geen verband lijkt te houden met de ernst van het aanvankelijke ziektebeeld.
Bovendien bleek uit tests dat de onderzochte patiënten geen verhoogde ontstekingswaardes hadden, wat impliceert dat hun vermoeidheid niet werd veroorzaakt door een voortdurende infectie of door een overbelast immuunsysteem. Volgens deze studie lopen vooral vrouwen meer risico op langdurige symptomen. Net als, opvallend genoeg, mensen die eerder met angst en depressies werden gediagnostiseerd.
Onderzoek naar long covid zal nog lang na de uitbraak zelf nodig zijn
Terwijl mannen een verhoogd risico op ernstige infecties lopen, lijkt het erop dat vrouwen meer beïnvloed worden door long covid. Dat zou hun verschillende of veranderende hormoonspiegel kunnen weerspiegelen. De ACE2-receptor die SARS-CoV-2 gebruikt om het lichaam te infecteren is niet alleen aanwezig op het oppervlak van de ademhalingscellen, maar ook op de cellen van vele organen die hormonen produceren, waaronder de schildklieren, bijnieren en de eierstokken.
Sommige symptomen van long covid overlappen met menopauzesymptomen. Medicatie kan een manier zijn om de impact van de symptomen, veroorzaakt door hormoonveranderingen, te verminderen. Klinische studies zijn essentieel om nauwkeurig te bepalen of die aanpak veilig en effectief is. Er zijn aanvragen ingediend om dergelijk onderzoek te starten.
Nu er het afgelopen jaar zoveel is gebeurd, moeten we de gevolgen van het virus zelf onderscheiden van de enorme maatschappelijke ontwrichting die deze pandemie met zich meebrengt. Het is echter duidelijk dat de langetermijnsymptomen van covid-19 veel voorkomen en dat onderzoek naar de oorzaken en de behandeling van long covid waarschijnlijk nog lang na de uitbraak zelf nodig zal zijn.
Dit artikel verscheen eerder in The Conversation.
