Tijdens de coronapandemie nam het aantal infecties met superbacteriën toe in Amerikaanse ziekenhuizen, zo blijkt uit een nieuwe analyse.
Coronapatiënten hebben de afgelopen jaren de ziekenhuizen overspoeld. Intensive care-afdelingen raakten overvol, het zorgpersoneel werd overbelast en medische materialen waren op een zeker moment niet meer aan te slepen. Inmiddels is de rust gelukkig wat teruggekeerd. Toch heeft de pandemie een lange nasleep, op meer vlakken dan gedacht.
Een nieuwe analyse van Centers for Disease Control and Prevention laat zien dat de coronapandemie samenging met een golf aan superbug-infecties en daaraan gelinkte sterfgevallen in Amerikaanse ziekenhuizen. Superbacteriën zijn bacteriën die immuun zijn voor vrijwel alle soorten antibiotica. In 2020, het eerste jaar van de pandemie, steeg het aantal infecties met superbacteriën en daardoor veroorzaakte sterfgevallen met 15 procent ten opzichte van het jaar ervoor. Het aantal infecties met Acinetobacter, een gevaarlijke medicijnresistente bacterie, steeg met wel 78 procent.
Barrière doorbroken
Een van de verklaringen die uit het rapport naar voren komt is de lange opnametijd van patiënten tijdens de pandemie en het verhoogde gebruik van medische hulpmiddelen, zoals katheters en beademingsapparatuur. Deze apparaten doorbreken de natuurlijke beschermende barrière van het lichaam: de huid. Beschadiging en direct contact met de bloedbaan vergroten het risico op een bacteriële infectie.
Gedurende de pandemie hadden de ziekenhuizen ook te kampen met een ernstig tekort aan personeel en persoonlijke beschermingsmiddelen, met name de hoogwaardige N95-maskers die de beste bescherming bieden. Het personeel had moeite om de protocollen voor infectiepreventie en -bestrijding te volgen, aldus het rapport. Veel personeel werd uit de infectiecontrole gehaald om te helpen bij de zorg voor patiënten. Dat had een dubbel effect: minder medewerkers om infecties te voorkomen en een verhoogde blootstelling aan infecties.
Meer antibiotica
Wat daarnaast een rol lijkt te spelen, is het veelvoudige gebruik van antibiotica. Bij de start van corona werd het virus niet altijd meteen herkend. Daardoor werden veel antibiotica voorgeschreven om patiënten met koorts en kortademigheid te behandelen. Deze medicijnen werken echter tegen bacteriën en niet tegen virussen. En het voorschrijven van grote hoeveelheden antibiotica is niet zonder gevaar: er kan resistentie tegen de geneesmiddelen ontstaan, waardoor bepaalde bacteriestammen zich vrij kunnen vermenigvuldigen.
Arts-microbioloog Jean-Luc Murk (Elisabeth-Tweesteden Ziekenhuis): ‘Deze trend in de Verenigde Staten is zeer zorgwekkend. In Nederland zien we deze trend gelukkig (nog) niet terug. In andere Europese landen is er tot dusver ook nog weinig over bekend. Er is inderdaad een toename van antibioticagebruik geweest in de ziekenhuizen tijdens covid-19. Ook in Europa is er gemiddeld per patiënt meer antibiotica voorgeschreven. Op dit moment zijn er echter nog geen schokkende veranderingen in de resistentiecijfers te zien.’
Uit het NethMap-rapport van Stichting Werkgroep Antibioticabeleid blijkt dat het wereldwijd steeds vaker voorkomt dat infecties worden veroorzaakt door bacteriën die resistent zijn tegen antibiotica. In Nederland is dit probleem minder groot dan in veel andere landen omdat antibiotica alleen wordt voorgeschreven als het echt nodig is. Wel is het belangrijk dat men waakzaam blijft door antibioticaresistentie en antibioticagebruik goed in de gaten te houden.
