Ook dit leerden we in 2012

In 2012 botsten wetenschappers op het langezochte Higgs-boson en leerden we de planeet Mars dankzij de Marswagen Curiosity iets beter kennen. Maar we leerden ook dat liefde een sinusoïde is, mensen met tattoos meer drinken, en in een doos kruipen - en er vervolgens weer uitkomen - u creatiever maakt. Een overzicht van enkele van de meest fantastische wetenschappelijke ontdekkingen van 2012.

Liefde is … een sinusoïde
In de liefde kennen we onze goede en kwade dagen, en dan weer goede, en dan weer kwade. Wat gewone stervelingen liefde noemen, zien wiskundigen van Radboud Universiteit Nijmegen als een sinusoïde. Hoe groter de golven, hoe heftiger de relatie. Hoe kleiner de golven, hoe stabieler. Af en toe breekt iemand onderaan uit de grafiek en is de liefde uit. Wiskundig liefdesadvies? Vertraagd reageren zwakt de golfbeweging af, en maakt een relatie stabieler. Goed gedoseerde luiheid kan dus positief uitpakken voor je relatie. Maar wacht ook niet te lang, voor je het weet is je beste vriend ermee vandoor.

Brein in Freestyle
Freestyle rappen - spontaan tekst bedenken op een vast ritme – vraagt extra aandacht van hersengebieden betrokken bij motivatie, taal, stemming en actie. Dat observeerden Amerikaanse spraakonderzoekers tijdens vermoedelijk het meest kleinschalige rap-optreden ooit: in een scanner.

Outside the box werkt
Iedereen die ooit een creativiteitscursus heeft gevolgd, kent het principe van outside the box-denken. Absoluut geen verspilde tijd, blijkt nu, want in de populaire managementterm zit een grote kern van waarheid. Wie zich – letterlijk – buiten een doos bevindt, is écht creatiever. Om tot die conclusie te komen stopten professoren van Singapore Management University enkele studenten in een kartonnen doos. In hun cocon van anderhalve bij anderhalve meter moesten de studenten een creatieve oplossing voor een probleem bedenken. Zonder resultaat. Maar toen de studenten hun doos mochten verlaten, sprong het inspiratiezweet hen plots uit de klieren. Een leuk ideetje om eens onder collega’s te doen?

Mannen kunnen niet ‘gewoon vrienden’ zijn
Heteroseksuele mannen en vrouwen kunnen niet ‘gewoon’ vrienden zijn. Vooral mannen hebben vaak zin in meer. Amerikaanse onderzoekers vroegen aan 176 mannen en vrouwen uit 88 vriendenparen hoe zij hun vriendschapsrelatie zagen. Mannen beoordeelden de onderlinge seksuele aantrekking vaak veel positiever dan vrouwen. Ze hadden ook veel minder problemen met een eventuele flirt, zelfs als hun vriendin een partner had. Een aantrekkelijke vrouw blijft blijkbaar een aantrekkelijke vrouw, met of zonder vriendje. Helaas voor de mannen bleken de vrouwen blind voor seksuele signalen van hun vriend. ‘Laten we gewoon vrienden blijven.’

Opwinding maakt seks minder vies
Vrouwen die seksueel opgewonden zijn, vinden ‘vuile’ taakjes een stuk minder vies. Psychologe Charmaine Borg van de Rijksuniversiteit Groningen liet vrouwen een halfuurtje kijken naar een vrouwvriendelijke pornofilm, een film over extreme sporten of naar saaie beelden van allerlei landschappen gezien vanuit een rijdende trein. Daarna moesten de vrouwen een aantal gore taakjes uitvoeren, zoals hun hand in een schaal met ‘gebruikte’ condooms schuiven. De condooms waren uiteraard niet echt gebruikt, maar dat wisten de proefpersonen niet. Vrouwen die seksueel opgewonden waren, hadden minder moeite met de vieze taakjes dan de andere twee groepen.

Mensen met tattoos drinken meer
Dat mannen en vrouwen met een tatoeage hipper zijn, is niet wetenschappelijk bewezen. Een ander vooroordeel klopt volgens Franse onderzoekers wel: mensen met tattoos drinken meer alcohol. De wetenschappers trokken op kroegentocht en vroegen aan 3.000 cafégasten of ze een tatoeage hadden. Daarna lieten ze iedereen een ademtest ondergaan. De cafégasten met lichaamskunst hadden een opmerkelijk hoger promilleniveau dan hun onbeschilderde vrienden.

Mannen zijn het vuile geslacht
Op de werkplek van een vrouw groeit een dorpje bacteriën, op die van een man een metropool. De microfauna komt voor op toetsenborden, nietjesmachines, balpennen enzovoort. De meeste soorten leven van nature ook op onze huid en in onze mond, neus en darmen, of zijn door de eigenaar van het bureau meegebracht van op vakantie. Mannen en vrouwen vinden dezelfde biodiversiteit - gemiddeld zo’n 500 bacteriesoorten – terug op hun werkplek, maar bij vrouwen wonen er gemiddeld twintig procent minder. Volgens de onderzoekers ligt een verschil in persoonlijke hygiëne aan de basis.

Zonder morsen
Waarom is wandelen met een kop koffie in de hand zonder te morsen zo moeilijk? Geen eenvoudige vraag. Er is de biomechanica van het wandelen, die afhangt van leeftijd, fitheid, geslacht en schoeisel van de koffiedrager, en er is de stromingsleer van de koffie, afhankelijk van snelheid, versnelling en hoekmomenten. Amerikaanse onderzoekers bestudeerden in hun lab vrijwilligers die wandelden met een kop koffie in de hand over een recht pad. De conclusies hadden we zelf ook kunnen bedenken: Wandel aan een constante snelheid, houdt uw focus op de koffie en laat minstens een achtste van de diameter van de kop tussen de bovenrand van de kop en die van de koffie. Een centimeter moet volstaan. Uiteraard kunt u er ook een deksel op plaatsen.

Gespierder door pistool
Mannen zien er groter en gespierder uit met een wapen in de hand. De truc lukt enkel met een pistool, niet met een verfborstel of een handzaag. Amerikaanse onderzoekers lieten vrijwilligers verschillende foto’s van handen zien die een voorwerp vasthouden. Op basis daarvan moeten zij schetsen hoe groot en gespierd ze dachten dat de eigenaar van de hand zou kunnen zijn. Mannen met een lijmpistool – of erger, een bellenblazer – kwamen er bekaaid van af. Ze werden allen knulliger omschreven dan de mannen met een pistool in hun hand. Volgens de onderzoekers het bewijs dat we gevaar onbewust uitvergroten om een agressor zeker niet te onderschatten.

Goede bedoelingen verzachten pijn
Wat hebben snoep, een massage en een elektrische schok gemeen? Alledrie voelen ze een stuk aangenamer als ze met liefde worden toegediend. Tot die conclusie komen Amerikaanse onderzoekers op basis van drie experimenten. In het eerste kregen vrijwilligers een snoepje aangeboden, met daarop de boodschap ‘Speciaal voor jou gekozen’, of ‘een doodgewoon snoepje voor een doodgewoon persoon’. In een tweede experiment kregen vrijwilligers een massage, die door een sympathieke verpleeg(st)er of een computer werd uitgevoerd. Tijdens een derde beproeving kregen vrijwilligers elektrische schokken, door een ander toegediend uit leedvermaak of omdat het duo zo samen geld kon verdienen. In de drie situaties ervoeren de vrijwilligers meer genot, of minder pijn, wanneer er goede bedoelingen in het spel waren.