Ook na een corona-infectie blijven twee dosissen van een vaccin (voorlopig) de verstandigste keuze

Waar komt dit nieuws vandaan?

Onder andere in de New York Times verscheen onlangs een artikel waarin gesteld werd dat één dosis van een mRNA-vaccin, zoals dat van Pfizer en Moderna, voldoende zou zijn voor wie eerder een corona-infectie doormaakte. Die personen hebben al een beperkte hoeveelheid antistoffen en immuuncellen, en zijn dus al deels beschermd tegen covid-19. De eerste dosis van een vaccin zou voldoende antistoffen opleveren om hen blijvend te beschermen. 

We kampen momenteel met vaccintekorten, terwijl het coronavirus nog steeds sterk de ronde doet. Er gaan dus stemmen op om personen die al covid-19 doormaakten slechts 1 vaccindosis te geven. De vrijgekomen dosissen kunnen dan doorgegeven worden aan anderen. Zo kan de vaccinatie sneller verlopen. Is dat een goed idee, of zijn we toch beter wat voorzichtiger? 

Hoe moet je dit nieuws interpreteren?

Meer antistoffen na de eerste prik

Momenteel zijn hierover twee kleine studies beschikbaar. Een eerste studie verscheen onlangs in het medisch tijdschrift JAMA:

• Hier werd de immuunrespons van 59 gezondheidsmedewerkers na één dosis (Pfizer of Moderna) in kaart gebracht.
• De testpersonen werden in drie groepen verdeeld voor de vaccinatie:
  • een groep zonder antistoffen;
    • Dit is de seronegatieve groep: zij werden niet besmet met het coronavirus.
  • een groep met antistoffen die geen covid-symptomen heeft gehad;
    • Dit is de asymptomatische groep: zij werden wel besmet, maar werden niet ziek.
  • een groep met antistoffen die covid-symptomen heeft gehad.
    • Dit is de symptomatische groep: zij werden besmet en werden ziek (covid-19).
  • De asymptomatische en symptomatische groep vormen samen de seropositieve groep.
• Op verschillende tijdspunten, tot 14 dagen, vonden de onderzoekers na één dosis gemiddeld meer antistoffen bij de personen die covid-19 hadden doorgemaakt met of zonder symptomen (seropositieve groep) dan bij de personen die niet besmet waren geweest met het coronavirus (seronegatieve groep). Op dag 14 ging het om maar liefst 35 keer zoveel antistoffen. 

Een tweede studie verscheen in preprint. Dat betekent dat die nog niet beoordeeld werd door onafhankelijke experten:

• Ook in deze studie werden Pfizer- en Moderna-vaccins gebruikt.

• De testgroep bestond uit 109 personen, van wie 68 seronegatieve personen (niet besmet) en 41 seropositieve personen (besmet, met of zonder symptomen).

• De resultaten zijn vergelijkbaar met die van de eerste studie:
  • Bij personen die covid-19 hadden gehad, met of zonder symptomen, vonden onderzoekers na één dosis 10 tot 20 keer zoveel antistoffen terug.
  • Ook na de tweede dosis bleef de hoeveelheid antistoffen duidelijk hoger.

• De opvolging stopte 7 dagen na de toediening van de tweede dosis. 

Niet te hard van stapel lopen

Het klinkt verleidelijk om personen die covid-19 doormaakten slechts één prik te geven, en op die manier de vaccinatie te versnellen. Toch zijn de beschikbare studies nog te beperkt om al grote conclusies te trekken en de strategie aan te passen. Er zijn momenteel meer vragen dan antwoorden:

• We weten niet hoeveel antistoffen je moet hebben om beschermd te zijn na één vaccindosis.
  • Ben je ook beschermd na een lichte corona-infectie?
  • Tot hoelang na een infectie volstaat één dosis?
  • Om zeker te zijn dat iemand vooraf voldoende antistoffen heeft, zou er voor iedereen een antistofbepaling moeten gebeuren. Dat is praktisch en logistiek onhaalbaar.

• We weten ook niet of de hogere hoeveelheden antistoffen duurzaam zijn.
  • De opvolgtijd was in beide studies zeer beperkt.
  • Het is mogelijk dat de eerste dosis tot een boost in antilichamen leidt, die daarna snel afneemt.
  • Studies met een langere opvolgtijd kunnen dit ophelderen.

• Daarnaast is het nog niet duidelijk in welke mate één dosis in deze situatie voldoende kan beschermen tegen herinfectie met een van de varianten van het coronavirus.

• Ten slotte roept dit ook vragen op wat betreft aansprakelijkheid.
  • De vaccins, behalve dat van Johnson & Johnson, zijn goedgekeurd in functie van twee dosissen. Ook alle studies gebeurden op basis van twee dosissen.
  • Afwijken van dat protocol kan tot juridisch getouwtrek leiden bij problemen.

Conclusie

Personen die covid-19 hebben doorgemaakt, met of zonder symptomen, blijken meer antistoffen te ontwikkelen na de eerste dosis van het vaccin. Dat blijkt uit meerdere beperkte studies. Momenteel zijn er nog te veel onbeantwoorde vragen om de vaccinatiestrategie aan te passen en diegenen die reeds een corona-infectie doormaakten slechts één prik te geven. Grotere studies moeten de resultaten eerst bevestigen.