Is rood en bewerkt vlees kankerverwekkend?

Van rood vlees kan je kanker krijgen. Dat staat in een nieuw rapport van de Wereldgezondheids- organisatie (WHO) dat vandaag verschijnt. Vooral bewerkt vlees, zoals charcuterie en hamburgers, zou even schadelijk zijn als sigaretten.

Het IARC (International Agency for Research on Cancer), dat is het internationaal agentschap voor kankeronderzoek onder de paraplu van de Wereldgezondheidsorganisatie, neemt rood vlees en bereide vleessoorten op in de lijst van kankerverwekkende stoffen⁽¹⁾. Onder rood vlees wordt verstaan runds-, lams- en varkensvlees; onder bereid vlees wordt verstaan het roken van het vlees of toevoegen van zout, nitriet of andere chemicaliën (bv spek, charcuterie, rookworst).

IARC hanteert categorieën naargelang de bewijskracht dat stoffen kankerverwekkend zijn. De eerste, groep 1, bevat momenteel 117 stoffen die als zeker kankerverwekkend worden beschouwd, waaronder asbest, alcohol en sigaretten. De categorie daaronder, groep 2, bevat 74 stoffen die ‘waarschijnlijk’ kankerverwekkend zijn. Bereide vleessoorten zouden nu in groep 1 terechtkomen (zeker kankerverwekkend) en rood vlees in groep 2 (mogelijk kankerverwekkend).

Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?

Bereide vleeswaren, laat staan rood vlees, gelijkschakelen met sigaretten is een brug te ver. De Belgische Hoge Gezondheidsraad nam reeds in 2013 alle studies over vlees en kanker onder de loep en hun bevindingen gelden vandaag nog steeds⁽²⁾.

Rood vlees is inderdaad een risicofactor voor darmkanker, een ziekte die jaarlijks zo’n 8.000 mensen treft in ons land. Voor darmkanker bestaan er diverse risicofactoren: aan sommige kunnen we niets doen (genetische aanleg, familiaal risico), aan andere wel. Voor darmkanker bestaan er vijf gekende risicofactoren waar we wel iets aan kunnen doen en die allemaal een gelijkaardig effect hebben: overgewicht, roken, inactiviteit, alcohol en rood vlees. Elk van deze risicofactoren zou het risico op darmkanker met 20% doen stijgen. Het is duidelijk dat verschillende factoren een rol spelen in het ontstaan van darmkanker en dat de impact van rood vlees niet te vergelijken is met de impact van roken op het risico op longkanker. Roken verhoogt het risico op longkanker met 900%.

Onderzoek wees uit dat wanneer iedereen zich houdt aan maximum 500 gram rood en bereid vlees per week, 10−20% minder mensen darmkanker zullen krijgen, dat zijn er voor ons land 1.200 per jaar. Dit zegt echter niets over het risico voor een individuele persoon, maar je kan er wel een gemiddelde uit afleiden: wees matig met rood vlees en liefst nog zuiniger met charcuterie en aanverwanten (gehakt van rood vlees, hamburgers, ...) en dan loop je geen extra risico op darmkanker.

Meer details over rood vlees, bereid vlees en vervangproducten, en hoe de consumptie kan beperkt worden tot maximum 500 gram per week, vind je hier: http://www.vigez.be/themas/voeding-en-beweging/actieve-voedingsdriehoek/vlees-vis-eieren-en-vervangproducten/rood-vlees.

Conclusie

Er zijn geen nieuwe inzichten. Wel beslist de WHO om rood vlees op te nemen in de categorie ‘waarschijnlijk kankerverwekkend’ en de met rood vlees bereide vleeswaren, zoals charcuterie, in de categorie ‘kankerverwekkend’. Aan de gezondheidsboodschap verandert er niets: wees zuinig met rood vlees en bereide vleeswaren.

Stel uw vragen

Heeft u vragen over deze beslissing van de WHO? Welk vlees "mogen" we dan wel nog eten? Of in welke mate? Bezorg ons uw vragen onder dit artikel of via mail: redactie@eoswetenschap.eu, en wij leggen ze voor aan voedingsexpert Patrick Mullie.

Referenties

(1) http://monographs.iarc.fr/

(2) http://www.gezondheidenwetenschap.be/gezondheidsnieuws-onder-de-loep/verhoogt-rood-vlees-het-risico-op-darmkanker

(3) http://www.vigez.be/themas/voeding-en-beweging/actieve-voedingsdriehoek/vlees-vis-eieren-en-vervangproducten/rood-vlees