Te vroeg om kunstmatige suikers nu al te bannen

Uit een studie die deze week in Nature verschijnt, blijkt dat zoetstoffen zoals sacharine, sucralose en aspartaam de samenstelling van de darmflora veranderen en zo suikerziekte kunnen uitlokken. Zijn kunstmatige zoetstoffen dan toch niet zo’n veilig alternatief voor suiker?

Israëlische onderzoekers stelden vast dat muizen die verschillende suikervervangers te eten kregen na elf weken minder goed glucose verwerkten en zelfs de eerste tekenen van diabetes vertoonden. Toen de onderzoekers de muizen vervolgens antibiotica toedienden, verdween de glucose-intolerantie – wat suggereert dat een verstoorde darmflora mogelijk aan de basis lag. Toen de onderzoekers de ‘zieke’ darmflora van muizen die op een dieet van kunstmatige suikers hadden geleefd overplantten naar muizen met een steriel darmstelsel, kampten ook die muizen meteen met een verhoogde suikerspiegel.

Muizen zijn geen mensen, en daarom bestudeerden de wetenschappers ook wat kunstmatige suikers zouden doen met de darmflora van zeven gezonde menselijke vrijwilligers die voor de studie nooit kunstmatige suikervervangers gebruikten. Ook hun microbioom wijzigde, van vier vrijwilligers zelfs zodanig dat hun darmflora vergelijkbaar werd met dat van diabetici.

Dit studieresultaat is opvallend omdat kunstmatige suikers net aanbevolen worden als een ‘veilig’ alternatief voor glucose voor mensen die reeds aan diabetes lijden. Bovendien wijken de nieuwe bevindingen af van zowat alle voorgaande studies. Zo meldde de Europese Voedselwarenautoriteit (EFSA) vorig jaar nog dat, op basis van alle wetenschappelijke studies over aspartaam, niets erop wijst dat de kunstmatige suiker onveilig is bij normaal gebruik. Ook andere reviewstudies komen tot een gelijkaardige conclusie, al schrijft bijvoorbeeld de EFSA ook dat er gewoon nog niet voldoende goede, grootschalige studies over het onderwerp zijn uitgevoerd.

De nieuwe bevindingen zouden de kunstmatige suikers dus wel eens van hun veilige voetstuk kunnen doen vallen, al komt er wereldwijd ook veel kritiek op de Israëlische studie. Helemaal correct (om harde conclusies te kunnen trekken) verliep die immers niet. De studietermijn (11 weken) is zeer kort, er werden slechts enkele tientallen muizen bestudeerd en er werd ook niet onderzocht of de muizen daadwerkelijk diabetes ontwikkelden (de onderzoekers stelden enkel vast dat de suikerspiegel negatief werd beïnvloed). Bovendien zijn resultaten op muizen niet zomaar door te trekken naar mensen, en telde het verkennende onderzoek dat wel naar de darmflora van mensen keer gewoon te weinig proefpersonen (7). Net zoals zo vaak is dus ook hier weer de enige juiste conclusie: meer onderzoek is nodig. Het bannen van kunstmatige suikers is daarom nog niet meteen aan de orde. (kv)