De weerman of weervrouw waarschuwt af en toe voor een hoge UV-index. Een hoge dosis UV-straling in de zon is schadelijk voor onder andere onze huid en ogen. Weerman Bram Verbruggen legt in deze aflevering uit wat UV is en waarom de straling schadelijk is.
UV staat voor “ultraviolet” en slaat op de elektromagnetische straling met een golflengte die net iets korter is dan de violette kleur van het zichtbare licht, vandaar de naam “ultraviolet”. Door die kortere golflengte bezitten UV-stralen veel energie en kunnen ze bepaalde chemische en ioniserende processen in werking zetten.
Tot zover de moeilijke woorden en vage beschrijvingen. Wat van belang is, is dat de UV aanwezig is in zonlicht en een paar gevaren met zich meebrengt. Zo kan een lange blootstelling aan UV zorgen voor schade aan onze ooglens. Vandaar het belang van zonnebrilglazen met een goede UV-filter.
Daarnaast zijn er gevaren voor onze huid. Een gedeelte van de UV-stralen wordt tegengehouden door onze ozonlaag. Gelukkig maar, anders zouden wij zeer snel verbranden. Maar niet alles wordt tegengehouden. Zonder bescherming kunnen UV a-stralen, met een langere golflengte (tussen 315nm en 400nm), diep in onze huid dringen en de elasticiteit van de huid aantasten. Het zijn deze a-stralen die je in zonnebanken vindt. Ze zorgen voor een kortstondige bruine tint, maar veroorzaken ook zonnebrand, huidvlekjes, rimpels en zelfs melanoom, de dodelijkste vorm van huidkanker.
Ook UV b-stralen komen gedeeltelijk door de ozonlaag heen en beschadigen de buitenste laag van de huid. Ook dat kan leiden tot huidkanker.
Voor UV wordt gewaarschuwd op radio en tv. Er werd zelfs een aparte schaal voor opgesteld, de “UV-index”. Een schaal van 1 tot 16, bij ons toegepast van 1 tot 11+) die eigenlijk een maat is voor de kracht van de zon. Hoe hoger de zon staat, hoe krachtiger ze is want hoe korter de afstand die de zonnestralen moeten afleggen. De UV-index hangt dus af van:
- Het seizoen: in de zomer staat de zon hoger dan in de winter
- Het tijdstip: tussen 12 en 15u staat de zon op haar hoogst
- Je locatie op aarde: hoe dichter bij de evenaar, hoe meer UV-straling. En hoe hoger je staat, hoe korter de af te leggen weg (bergbeklimmers verbranden snel).
Er zijn nog andere factoren die de UV-straling beïnvloeden. Zo houdt een dik wolkendek UV grotendeels tegen en zorgen zand, water en vooral sneeuw voor weerkaatsing en dus een verhoging van de straling.
Vanaf UV-index 3 wordt aangeraden je huid te beschermen tegen de zon door middel van kledij, een hoofddeksel en zonnecrème. Vanaf UV-index 5-6 verbrand je gemakkelijk en spreken we van “smeerweer” en bij hogere waarden verbrand je snel. Smeren is de boodschap.
