Werking antidepressiva afhankelijk van omgeving

Wie aan depressie lijdt, krijgt vaak antidepressiva voorgeschreven. Maar bij heel wat patiënten hebben die pillen weinig tot geen effect. Hun omgeving blijkt veel belangrijker te zijn.  

De werking van serotonineheropnameremmers (SSRI’s) is bewezen. Psychiaters schrijven ze voor aan de meeste mensen die aan een (klinische) depressie lijden. Toch kunnen de artsen niet garanderen dat de SSRI’s zullen aanslaan. Bij 30 tot 50 procent van de patiënten blijkt de medicijnkuur niet te helpen.

Test op muizen

Of SSRI’s werken of niet, ligt niet aan verschillen in de hersenen van de patiënten. Wel aan de omgeving waarin ze zich bevinden. Dat ontdekte een groep Italiaanse en Oostenrijkse onderzoekers bij een studie op muizen. Ze stelden vast dat de omgeving bepaalt welke ‘richting’ de hersenen opgaan nadat het lichaam de SSRI’s heeft opgenomen. Het enige wat de pillen lijken te doen, is het brein ‘klaarmaken voor verandering’.

Voor hun onderzoek behandelden de wetenschappers gestreste, depressieve proefmuizen met fluoxetine. Die stof komt voor in middelen als Prozac. Daarna deelden ze de proefmuizen op in twee groepen. De ene groep werd na verloop van tijd opnieuw aan stress blootgesteld, de andere kwam in een veel relaxtere omgeving terecht.

Toestand van de zee

De resultaten waren duidelijk: de muizen in de laatste groep vertoonden niet alleen minder uitwendige stresskenmerken, ze hadden ook minder stressgerelateerde eiwitten in het bloed. De antidepressiva hielpen de muizen niet automatisch van hun depressie af.

Datzelfde kan dus ook voor mensen gelden. Tijdens een behandeling met pillen lijken de omgevingsomstandigheden een cruciale rol te spelen. Om het met een beeld te beschrijven: de antidepressiva duwen je in de boot, maar het is de toestand van de zee die zal bepalen of je tocht je zal bevallen of niet. (sst)

Bron: Silvia Poggini, Sapienza University, Rome in Brain, Behaviour and Immunity