Wetenschappers waarschuwen voor recreatieve genetica

Verschillende bedrijven bieden genetische afstammingstests aan. Een buisje speeksel opsturen volstaat om te weten te komen dat je afstamt van een Viking of dat er Amerikaans of Aziatisch bloed door je aderen vloeit.

Maarten Larmuseau van het Laboratorium voor Forensische Genetica en Moleuculaire Archeologie aan de KU Leuven noemt veel van dit soort tests genetische astrologie. Het is bijvoorbeeld onzin om op basis van zo'n test bijvoorbeeld te besluiten dat je afstamt van een Viking. Larmuseau raadt mensen dan ook af om zo’n test te doen als daar geen echte reden voor is, omdat ze zelden veel nieuws opleveren.

‘Zo’n test kan interessant zijn voor bijvoorbeeld Afro-Amerikanen of adoptiekinderen met ongekende afkomst, maar de meeste mensen kunnen het resultaat wel raden. Een wetenschappelijk verantwoord resultaat voor mijzelf is bijvoorbeeld ’98 procent West-Europees en 2 procent onbepaald. Logisch, aangezien mijn familie uit de regio Roeselare-Menen komt. Voor de meeste West-Europeanen is de uitkomst weinig verrassend.’

Dat commerciële DNA-tests pure geldverspilling zijn, is lang niet Larmuseau’s grootste bezorgdheid. ‘Hoewel het allemaal onschuldig en leuk lijkt, zijn deze testen zeer duidelijk over verwantschap. Als deelnemer kan je bedoeld of onbedoeld te weten komen dat bijvoorbeeld je vader niet je biologische vader is. Verkopers van commerciële DNA-tests waarschuwen daar heel zelden voor. Bovendien kunnen mannen die vermoeden dat hun kind niet hun biologische kind is, hun vaderschap laten testen zonder dat de moeder of het kind hiervan op de hoogte zijn. Dit is nochtans verboden in bepaalde landen, waaronder Frankrijk.’

Larmuseau onderzocht samen met collega’s van de KU Leuven het privacybeleid en de voorwaarden van 43 bedrijven die commerciële DNA-tests aanbieden. De meerderheid blijkt geen beperking te hebben op gebied van leeftijd, waardoor ook minderjarigen een DNA-test kunnen bestellen. De voorwaarden vermelden ook zelden het “gevaar” voor kwalijke gevolgen als blijkt dat wettelijke verwantschappen genetisch niet kloppen. Het is daarom mogelijk dat je als koper onbedoeld te horen krijgt dat je vader of je kind geen genetische link met je hebben. Dit heeft ook gevolgen voor familieleden die misschien niet van de DNA-test op de hoogte zijn.

De wetenschappers pleiten daarom voor een betere reglementering rond “recreatieve genetica”.