Kanker verhoogt het risico op een trombose. Kan een trombose dan ook de voorbode zijn van kanker?
Beeld: Een CT-scan van cerebrale veneuze sinustrombose weergegeven zonder (links) en met (rechts) contrastvloeistof. Credit: Wikimedia.
Patiënten met kanker lopen vijf keer meer risico op een trombose dan mensen zonder kanker. Dat geldt ook voor een beroerte door een verstopte ader in de hersenen of cerebrale veneuze sinustrombose (CVT). In het eerste jaar na een kankerdiagnose is dat risico het hoogst. Ongeveer vijf tot tien procent van de patiënten met een CVT heeft een voorgeschiedenis van kanker.
Onderzoekers Anita van de Munckhof van het Amsterdam UMC en Jamie Verhoeven van het Radboudumc vroegen het zich af of deze link tussen intercraniële tromboses (in de hersenen) en kanker ook betekent dat een CVT kan wijzen op een kanker die er wel al is, maar nog niet is vastgesteld. Of dat een trombose er zowel artsen als patiënten op kan attenderen dat er sprake kan zijn van een verhoogd risico op kanker in de jaren daarna. Finse en Deense onderzoekers hadden dat eerder al proberen uit te zoeken, maar omdat ze daarbij telkens maar een kleine groep patiënten konden onderzoeken – doordat CVT vrij zeldzaam is –waren hun resultaten niet echt betrouwbaar.
Extra alert
De Amsterdamse en Nijmeegse onderzoekers wilden dat beter aanpakken. Om meer patiënten te verzamelen dan de Finse en Deense onderzoekers, analyseerden ze de data van de Landelijke Basisregistratie Ziekenhuiszorg en van het bevolkingsregister van het Centraal Bureau voor Statistiek. In een periode van ruim 20 jaar (1997-2020) vonden ze meer dan 2.600 patiënten met een gemiddelde leeftijd van iets meer dan 44 jaar die een CVT hadden gehad.
Op basis van die cijfers maakten ze een inschatting van hoe vaak CVT-patiënten in de jaren erna gediagnosticeerd worden met kanker en welke patiëntengroepen het hoogste risico lopen. Ze vergeleken het aantal nieuw gediagnosticeerde kankers in de tien jaar na een eerste CVT-diagnose met de aantallen in de doorsneebevolking. Daaruit bleek dat zowel bij mannen als bij vrouwen met een CVT het risico op kanker inderdaad wat hoger lag, en dat dit risico het hoogst was bij mannen boven de vijftig.
Op basis van deze resultaten adviseren de onderzoekers artsen om extra alert te zijn voor mogelijke symptomen van kanker bij patiënten die net een CVT hebben gehad. Screening vinden ze niet nodig, maar dat zou in de toekomst nog kunnen veranderen op basis van meer onderzoek in deze patiëntengroep.
