Waar komt dit nieuws vandaan?

Een internationale groep onderzoekers ging na of cafeïne bescherming kan bieden tegen diabetes, obesitas en hartziekten (1).

• We kennen cafeïne als een stimulerend middel, waardoor het lichaam meer calorieën verbruikt.
• Dat zou kunnen helpen om ernstig overgewicht tegen te gaan. Ook diabetes en hartziekten zouden zo bestreden kunnen worden, omdat ze beide gelinkt zijn aan obesitas.
• Om de valkuilen van waarnemend onderzoek te vermijden, gebruikte het onderzoeksteam een bijzondere studietechniek, de zogenaamde Mendeliaanse randomisatie.
• Bij een Mendeliaanse randomisatie kijken onderzoekers niet alleen naar cafeïne en gezondheid bij de totale studiegroep, maar ook bij een subgroep die genetisch minder snel cafeïne afbreekt.
• In de praktijk selecteerden de onderzoekers een groep van 9.876 Europeanen van wie na genetisch onderzoek bleek dat hun lichaam trager cafeïne afbreekt.
  • De onderzoekers stelden vast dat de aanwezigheid van cafeïne in het lichaam gepaard gaat met minder vetweefsel.
  • Daardoor is er ook minder kans op diabetes, onafhankelijk van de hoeveelheid vetmassa.
  • Een halve kilogram minder vetweefsel zorgde voor een daling van 20% van het risico op diabetes.
  • Het leek echter geen impact te hebben op het risico op hart- en vaatziekten.
  • De onderzoekers besloten dat er meer onderzoek nodig is naar het effect van cafeïne op de gezondheid.

Hoe moet je dit nieuws interpreteren?

Deze studie vindt een effect van cafeïne op de vetmassa en het risico op diabetes, maar dat effect is eigenlijk erg beperkt.

• Zoals de onderzoekers correct besluiten, is cafeïne geen wondermiddel tegen obesitas.
• Meer onderzoek is nodig.
• Te veel koffie heeft bovendien ook nadelen voor de gezondheid.
• De wetenschappers onderzochten enkel Europeanen, en dan nog een beperkte groep met bepaalde genetische kenmerken.
  • We moeten dus zeer voorzichtig zijn voordat we een besluit kunnen trekken voor de volledige bevolking.

Onderzoek uit 1989 toonde aan dat een dagelijkse inname van 100 mg cafeïne het energieverbruik van het lichaam doet stijgen met 100 calorieën.

• 100 mg cafeïne komt ongeveer overeen met anderhalf kopje koffie.

Nog ander onderzoek stelde in het verleden ook vast dat cafeïne maar een klein effect heeft op de stofwisseling. Ook als eetlustremmer is het effect beperkt (2).

De Hoge Gezondheidsraad van België raadt aan om maximaal 5,7 mg cafeïne per kilogram lichaamsgewicht en per dag te consumeren.

• Voor een volwassen persoon van 75 kilogram komt dat neer op ongeveer 430 mg cafeïne per dag.
• Een kop koffie of een energiedrank bevat 80 mg cafeïne. Sommige frisdranken en thee bevatten 35 mg (3).
• Een goede vuistregel is: beperk je tot 4 à 5 koppen koffie per dag.

Ben je zwanger? Dan drink je best nog minder koffie.

Conclusie

Nieuw onderzoek toont aan dat bij mensen die cafeïne trager afbreken er een beperkte vermindering is van het lichaamsvet en het risico op diabetes. Er was geen effect op hoe vaak hart- en vaatziekten voorkomen. De onderzoekers schrijven de invloed van cafeïne toe aan het thermogeen effect: cafeïne zou het lichaam aanzetten om ietsje sneller calorieën te verbranden. Dat effect is echter heel erg beperkt. Het heeft dan ook weinig zin om meer koffie te drinken om te vermageren.