In 1990 observeerde de Australische ornitholoog Ron Johnstone een vogel van het genus myzomela (dwerghoningeters) op het eiland Indonesische eiland Rote. Foto's of geluidsopnamen maakte hij niet, maar in de publicaties die volgden werd verondersteld dat het dezelfde soort was die voorkwam op het naburige eiland Soemba.
Vergelijkende studie
Pas in 2009 werd de vogel voor de tweede keer geobserveerd. De Belgische vogelkijkers Philippe Verbelen en Veerle Dossche konden de vogels uitvoerig fotograferen en geluidsopnamen maken. Het viel hen op dat de dwerghoningeters op Rote heel anders zingen dan die op de naburige eilanden en in Noord-Australië. Qua uiterlijk lijken sommige soorten wel heel sterk op elkaar. Vijf jaar later keerden Verbelen en Dossche terug naar Rote en Soemba. Ze namen het geluid op van de dwerghoningeters op beide eilanden en voerden een vergelijkende studie uit.
Niet bedreigd
Wetenschappers van het Indonesische onderzoekscentrum voor Biologie en de Universiteit van Singapore bezochten Rote eind 2015. Zij vingen enkele exemplaren van de Rote Dwerghoningeter, maakten een gedetailleerde beschrijving van het verenkleed en analyseerden alle geluidsopnames. Dit onderzoek bevestigt nu dat het gaat om een nieuwe vogelsoort voor de wetenschap.
De Rote dwerghoningeter is vrij talrijk op Rote en niet met uitsterving bedreigd. De bossen waar de dwerghoningeter leeft staan echter onder toenemende druk en daarom zijn bijkomende beschermingsmaatregelen noodzakelijk.
