Biologische klokken werken onafhankelijk (en soms samen)

In organismen met twee inwendige klokken kunnen beide ritmes onafhankelijk van elkaar doorwerken. Maar soms beïnvloeden ze elkaar.

De inwendige klok komt in tal van organismen voor, van schimmels tot mensen. De klok wordt door de hersenen vastgelegd en regelt in het lichaam tal van zaken, van het slaap-waakritme (dagelijks) tot de menstruatiecyclus (maandelijks). Eén organisme kan dus meerdere inwendige klokken hebben. Twee onafhankelijke onderzoeken halen nu aan dat er in sommige maritieme dieren meerdere klokken aanwezig zijn, en dat ze niet alleen onafhankelijk werken maar soms ook kunnen samenwerken.

In de eerste studie, in Current Biology, werd de onafhankelijkheid aangetoond van de twee inwendige klokken van de agaatpissebed, die in de Atlantische Oceaan leeft. Naast een circadiaans of 24-uursritme kennen zij ook het ritme van eb en vloed. Hoewel wetenschappers de 24-uursklok via manipulatie van de omgeving en op moleculair niveau in de war gooiden, bleef de getijdenklok van 12,4 uur nog perfect tikken.

In de tweede studie, In Cell Reports, blijkt dat de twee klokken in een organisme ook kunnen samenwerken. De in zee levende borstelworm kent naast het 24-uursritme ook een biologische klok gebaseerd op het maanritme. Die laatste bleef intact wanneer wetenschappers met de circadiaanse klok speelden. Maar de maandelijkse klok had wel een invloed op de lengte en sterkte van het circadiaans ritme.

Verder onderzoek moet meer duidelijkheid scheppen over de werking van meerdere inwendige klokken bij organismen. - TN

Video. Zwemmende agaatpissebedden (kreeftachtigen)